Muhabbet Kuşlarında Yumurtlama Sorunları Belirtileri İlk Yardım ve Tedavi Yöntemleri
İzmir kuş veterineri..
MUHABBET KUŞLARINDA YUMURTLAMA BOZUKLUKLARI
MUHABBET KUŞLARINDA KRONİK YUMURTLAMA
Kronik yumurtlama muhabbet kuşlarında sıkça karşılaşılan bir sorundur ve muhabbet kuşu hastalıkları arasında yüksek oranda görmekteyiz. Burada bahsedilen yumurtlama normalden çok daha sıktır. Nedeni çoğu zaman muhabet kuşlarının hormonal mekanizmadaki bozukluklardır.Bütün bunlar muhabbet kuşunda yumurtlama belirtilerinin oluşmasına neden olmaktadır. Dişi kuşun sağlığı, normalden fazla yumurtladığı için, bozulur. Yumurtlama çiftleşme olmasa dahi şekillenmeye devam eder.Yumurtalar dölsüzdür, yavru çıkmaz. Bu tip yumurtlamalar istenen bir durum değildir. Muhabbet kuşunun yumurtlaması kronik olarak kuş konusunda uzman veteriner hekime danışılarak geç kalınmadan engellenmelidir. Veteriner hekim olarak tavsiyem,veteriner hekime gelmeden önce yumurtlama sıklığı bir kağıda not edilmeli, varsa ilgi duyduğu oyuncaklar kaldırılmalı ( yavruya ya da eşe benzetebileceği oyuncaklar), gün ışığını kısıtlama denenmeli, yumurtlamanın herhangi bir evresinde hayvanın genel durumunun bozulması halinde kuş konusunda uzman veteriner hekime başvurulmalıdır.
Muhabbet kuşlarında aşırı yumurtlamayı uyarmamak için yumurtalar kafesten çıkarılmaz. Kafesteki oyuncakların tümü, ayna, varsa erkek kuş kafesten uzaklaştırılmalıdır. Kafesin yeri değiştirilmelidir, kuşun gün ışığıyla teması 6-8saate indirilmelidir. Kuşu uyaracak eşyalar mutlaka kaldırılmalıdır.
Tüm bunların yanı sıra aşırımuhabbet kuşu yumurtlama sonucu Ca(kalsiyum) P(fosfor) eksikliği osteoporozis, malnutrisyon yumurta retensiyonu gelişebilmektedir. Kuşlarda aşırı yumurtlamayı engellemek amaçlı özel enjeksiyonlar yapılmaktadır. Bornova Özkanlar’daki Öz-vet Veteriner Kliniğimizde bu uygulamayı 1., 3. Ve 7 günlerde yapmaktayız.Muhabbet kuşu yumurtlaması ile ilğili bilğilere veterinerizmir.com web adresimizden ulaşabilirsiniz.
Ayrıca aşırı yumurtlama problemi olan muhabbet kuşlarımıza daha özenli bakım yapılmalı ve vitamin, mineral takviyesine önem verilmelidir.Muhabbet kuşu yumurtadan kaç günde çıkar sorusuyla sık karşılaşmaktayız ortalama 21 günde çıkmaktadır.
MUHABET KUŞUNDA ANORMAL YUMURTA YUMURTLAMA
Muhabbet kuşlarında anormal yumurtlamayla sık sık karşılaşmaktayız. Anormal yumurtlama nedenlerinin başında kalsiyum fosfor A vitamini D vitamini iz element eksiklikleri (Yumuşak kabuklu yumurta), beslenme yetersizlikleri, çevresel faktörler,üreme sistemindeki anormallikler normalden sık yumurtlatma, kan katmama vb. Kalın veya düzensiz kabuklu yumurtalar ,ince kabuklu, şekli bozuk yumurtalar uterus(rahim) enfeksiyonları sonucu şekillenebilmektedir.
Tavsiyem bir kuluçka evresinde çıkan anormal yumurta sayısı birden fazla ise mutlaka veteriner hekime başvurulmalı, muhabbet kuşunun rahim enfeksiyonları ve anomalileri yönünden tetkikleri yapılmalıdır.
Anormal yumurtalardan yavru çıkabilir ancak çıkan yavrunun yumurtlama yeteneği düşüktür.
MUHABBET KUŞUNDA YUMURTA RETENSİYONU(YUMURTANIN İÇERİDE KALMASI)
Yumurta retensiyonun sebepleri şekli bozuk yumurtaların gelişmesi, aşırı yumurtlama,ilk kez yumurtlama, eksersiz yetersizliği, aşırı yağlanma, stres, ovidukttaki anormallikler, iz element yetersizlikleri ve enfeksiyonlar,yaşlılık vb.
Ayrıca muhabbet kuşlarında vit.E, vit. A, kalsiyum , selenyum ve protein yetersizliklerinde de yumurta retensiyonu şekillenmektedir. Hasta kuşlarda depresyon, halsizlik, anoreksia (iştahın kesilmesi), karın bölgesinde şişlik genişleme, kanatların düşük tutulması, kuyruğun kalkık tutulması, bacaklarda felç, (bağırsaklara yapılan basınç nedeniyle) şekli bozuk normalden büyük yada küçük dışkılama görülebilir. Teşhis anamnez ,fiziksel muayene, palpasyon ve gerekirse radyolojik bulgulara göre konur. Palpasyon ve radyolojik muayenelerde yumurta tespit edilir. Yumurta kabuğu şekillenmemişse röntgende karın boşluğunda sıvı birikmiş gibi görüntü verir. Bu tür kuşlarda veteriner hekim tarafından önce hastanın durumu iyileştirilmelidir. Çoğu zaman elektrolit takviyesi, vit A ve vit D3 takviyesi yapmak oldukça yararlı olmaktadır. Hasta kuş ılık havlunun içine alınır, veteriner hekime gidene kadar vücut ısısı stabil tutulmaya çalışılır. Bu tip vakalarda geç kalınmamalıdır. Kuşlar konusunda uzman veteriner hekime gidilmeli, bir an önce kuşlar için özel küveze alınmalı, gerekirse oksijen takviyesi yapılmalıdır. Elle masaj yaparken yumurtanın bulunduğu bölge özel jel veya merhemlerle yağlanır (yumurta kesinlikle böbreklere doğru itilmemelidir) , yapılan müdahalelere rağmen yumurta birkaç saatte çıkarılamıyorsa özel hormon enjeksiyonları yapılır. Yumurta 24 saattir çıkarılamıyorsa ve hayvanın durumu kötüye gidiyorsa, yumurta veteriner hekim tarafından operatif olarak çıkarılmalıdır. Operatif işlem sonrası hasta kuşlara antibiyotik, destekleyici tedavi ve kalsiyum uygulanmalıdır.
MUHABBET KUŞLARINDA YUMURTA-YUMURTLAMA SONUCU GELİŞEN PERİTONİTİS (KARIN ZARI İİLTİHABI)
Bu tip hasta muhabbet kuşları yumurtlamayı keser veya birkaç gün sonra normal yumurtlar. Hasta kuşlarda tüy kabartma, dışkılama pozisyonu alma,zayıflama, depresyon,stres, iştahsızlık ve asites (karın bölgesinde sıvı toplanması) görülür. Hasta kuşlarda en çok dikkat çeken karın bölgesinin aniden genişlemesi ve hayvanın keyifsizleşmesidir. Bu tip vakalarda mutlaka muhabbet kuşu konusunda uzman bir veteriner hekime başvurulmalıdır. Muhabbetkuşu veterineri tarafından sıvı sağaltımı, destekleyici sağaltım (oksijen takviyesi, serum uygulaması, ılık ortam, besleme) yapılır.
MUHABBET KUŞLARINDA KLOAKAL PROLAPSUS
Muhabbet kuşlarında kloakal prolapsus karın içi organların prolapsusu nun (dışarı çıkmasının) başlıca nedenleri , kronik yumurtlama, erişkin yaşa ulaşmadan yumurtlama,anomalili yumurta çıkarma, karın bölgesindeki gerginlikler, enteritis (bağırsak enfeksiyonları), sfinkter problemleri,rektumun kronik irritasyonu, yumurta retensiyonu vb’dir. Kuş veteriner hekim tarafından anesteziye alınır, karının gerisine doğru masaj yapılır, dışkı varsa dışkı çıkışı sağlanır, dışkı çıkışı olmazsa parenteral olarak sıvı uygulanır. Prolabe(dışarı çıkan) doku yıkanır , kayganlaştırıcı özel pomadlarla masaj yapılarak çıkan doku içeri red edilir. Doku red edildikten sonra veteriner hekim tarafından özel dikiş tekniğiyle dikiş atılır. Geç kalınmış olgularda bazen kloakapeksis (çıkan dokunun uzaklaştırılması) operasyonu gerekebilir. Yapılan işlem sonrası prolabe dokunun tekrar çıkmaması için kasılma önleyici enjeksiyonlar yapılmalıdır. Ayrıca bölgenin fekal bulaşmaya açık olması nedeniyle koruyucu antibiyotik uygulamaları yapılamalıdır.
MUHABBET KUŞLARINDA YUMURTLAMA BELİRTİLERİ
-Muhabbet kuşunun karında şişlik ve gerginlik
-Dişi muhabbet kuşunun yuvalıkta normalden fazla zaman geçirmesi
-Muhabbet kuşunun tüylerini kabartması.
-Muhabbet kuşunun iştahının artması (İlk çiftleşmeler başlamasından itibaren)
-Muhabbet kuşunun yuvalığı kemirmesi.
-Muhabbet kuşunun gaga taşı veya kalamar kemiğini normalden daha fazla tüketmesi.
-Muhabbet kuşu dişinimin normalden fazla saldırganlaşması sinirlilik.
-Yabancı kuşlara karşı tahamül sınırlarının olmaması.
-muhabbet kuşu yumurtlamaya yakın yuvalık tabanında sık sık nefes alıp vermesi.
-Bazı muhabbet kuşlarında üreme döneminde eşine karşı bile ağresiflik ve saldırganlık görülebilir bu davranış bozukluğudur yavrular içinde yapıp yapmayacağı konusunda tedbirli olunup yavrular takip edilmeli ve izlenmelidir.devamlı yumurtlayan kuşlarda hormon tedavileri uygulamaktayız.
Tolgay AYTAR
Avian veterinian
İzmir kuş Hastanesi
02323881764
www.veterinerizmir.com
