Küresel Kararma Nedir?

[Duranettin ERAYDIN]

Küresel kararmaya hazır olun!
Küreselleşen dünyamızda son yıllarımızı küresel sermaye, küresel ısınma ve küresel mâlî kriz gibi tehditleri tartışarak geçirdik. Bu konulara alıştık. Bilim insanları, dünyamızı tehdit eden bir başka unsurun da Küresel Kararma olduğunu keşfettiler. Doğrusu bu konuda hazırlıksız yakalandık.

Araçların egzozlarından, uçaklardan ve sanayi kuruluşlarından üretilen parçacıklı maddelerin (is ve karbon ürünleri gibi) atmosfer’e girerek yoğunlaşmaları nedeniyle Yeryüzü’ne Güneş’ten gelmekte olan IŞIK, giderek azalıyor. Bu sürece, Küresel Kararma (global dimming) adı veriliyor.

1950’li yıllarından bu yana, Dünya’ya ulaşan Güneş Işığı, önemli ölçülerde bir azalma gösteriyor. İlk ölçümlerin yapıldığı ülke olan İsrail’de Güneş Işığı’nın yoğunluğu, yaklaşık yüzde 22 oranında düşüş gösterirken, bu rakam İngiltere’de o tarihten bu yana yaklaşık yüzde 10 olarak gerçekleşmiş bulunuyor. 1960 ile 1990 arası yerküredeki toplam ışık kaybı yüzde 4. 2020 kadar. Bu kaybın 2020’lerde ortalama yüzde 10’u bulmasından endişe ediliyor.

Güneş ışınları bir parça eksik gelse ne çıkar denerek hafife alınacak bir durum değil bu… Küresel Kararma, tüm dünyada sıcaklıkta düşüşe yol açmakla kalmaz. Böyle bir gelişme, mevsimlerin sürelerini ve özelliklerini değiştirerek Dünya’nın ikliminde bozulmalara yol açar ve yerkürenin muson yağmurları örüntülerini topyekûn değiştirir.

Bu noktada akıllara takılabilecek soru şu: Küresel Kararma, Dünya’yı tehdit eden sorunlardan Küresel Isınma’nın zararlı etkilerini azaltabilir mi?

SONSUZ GECELER’E HAZIR OLALIM

Küresel Kararma, Küresel Isınma’nın etkilerini yavaşlatabilir, aslında yavaşlatmıştır da… Ne var ki, bu yavaşlamanın yeterli olduğu söylenemez. Dünya arabalara katalitik dönüştürücüler takarak ve santrallerden yapılan emisyonları azaltarak atmosfere salınan karbon parçacıkları miktarı konusunda da ciddi önlemler almak zorundadır.

Birçok bilim insanı, Küresel Kararma yüzünden Küresel Isınma hızının olduğundan daha az görülmekle birlikte, zaman içinde hızlanacağına ve harekete geçmemiz için sandığımızdan çok daha az süre kalacağına inanmaktadır.

Hava kirliliğinden yakınıyorsanız eğer, henüz bir şey görmediniz. Havayı kirletme hızımız bu şekilde ve bu tempo ile devam edecek olursa, günün birinde Dünya’yı kapkara bulutlar kaplar. Bu bulutlar yüzünden güneş ışınları yeryüzüne ulaşamaz. Ve bu sürecin sonunda tahmin edin neler olur? Sonsuz geceler… Ve gayet tabii yepyeni bir buzul çağıyla baş başa kalırız.

Yaşaması hoş bir dünya olmaz bu. Oksijen düzeyleri iyiden iyiye düşer, bitkiler ölür, besin zinciri dağılır... Sonuçta yiyeceğin son derece kıt olduğu, bitmek tükenmek bilmeyen bir gecenin yaşandığı… Yiyecek olarak sadece bazı yosunların, mantarların, böceklerin ve kemirgenlerin geriye kaldığı buz gibi soğuk bir dünya üzerinde varlığımızı sürdürmek zorunda buluruz kendimizi. Sonuçta, milyonlarca insan ölür… Geriye medeniyetten hiçbir şey kalmayana kadar bu durum bu şekilde devam eder.

Küresel Kararma’yı 1980 yılında ilk kez keşfeden Gerald Stanhill adlı İsrailli bir tarım biyoloğu. Çalışmaları sırasında hayatî birşey keşfetti: İsrail, 1950’li yıllarla kıyaslandığında yüzde 22 oranında daha az Güneş Işığı alıyordu. Sanki birileri, yavaş yavaş mevcut bütün ışıkları kapatmaya başlamış gibiydi.

Bunun üzerine tüm dünyadan bilim insanları da, su’yun eski zamanlara göre artık daha geç buharlaşmaya başladığını belirlediler. Ve birşey daha buldular: Günümüzde ABD, 1950 yılına göre yüzde 10, Batı Avrupa yüzde 16, ve Rusya da yüzde 30 oranlarında daha karanlıktı.

KÜRESEL ISINMA’YA FREN Mİ?

Ama durun bir dakika… Daha önce de Küresel Isınma’dan dem vurmuyor muyduk?.. Hani buzullar eriyecek, her yerleri sular basacaktı?.. Aslına bakarsanız, bazı bilimadamları Küresel Isınma’yı Küresel Kararma’nın bir ölçüde de olsa frenlediğini düşünüyorlar.

Peki işin sonunda bu rakiplerden hangisi kazanacak? Sıcak mı, soğuk mu? Küresel Kararma, Küresel Isınma’ya göre daha hızlı ilerliyor. Günün birinde öne geçip maçı galip bitirebilir... Havayı kirletmeyi bir anda terk etmemiz ve böylece Dünya’ya daha fazla Güneş Işığı gelmesini sağlamamız ise Küresel Isınma felaketini hızlandırabilir.

Bugün Küresel Kararma konusunda öncülük yapan Japon asıllı bilim adamı Prof. Atsumu Ohmura (1942-…), “Dünyamızın kararmakta olduğu tartışma götürmez bir gerçek. Ve ne yazıktır ki, bilim dünyası önceleri bu gerçeği kabul etmek istemedi” diyor.

Çalışmaları sırasında kendisini çaresizliğe düşüren beklenmedik bir noktaya ulaşan Ohmura, Yeryüzü’ne yansıyan Güneş ışınlarının 50’li yıllardan bu yana bazı coğrafyalarda yılda yüzde 2-4 oranında azalmakta olduğunu saptayan ilk bilim adamı.

ELVEDA GÜNEŞ IŞIĞI

Bugüne kadar ortaya atılan teoriler, iki neden’e dayanıyor: İklim değişimine bağlı olarak atmosfer’de daha çok su buharı birikerek yoğun bulut oluşumlarına neden oluyor. İnsanlar, buna ilave olarak fosil yakıt kullanarak atmosfer’e daha çok kirlilik salıyor. Örneğin kurum gibi parçacıklar, Güneş’ten yansıyan ışınları soğurdukları gibi bulutların küçük damlacıklardan gelişmesine neden oluyor.

NASA Uzay Bilimleri Enstitüsü bünyesinde faaliyet gösteren bilim insanları da, Dünya’nın artık Küresel Isınma nedeniyle daha sıcak olmasının yanısıra, çok daha karanlık da olduğunu belirtiyorlar.

Küresel Kararma; Küresel Isınma, Ozon Deliği gibi benzer sorunlara kıyasla çok fazla dillendirilmiş ve belirli bir bilinç düzeyine erişilmiş bir konu değil. Fakat en az diğerleri kadar ciddiye alınması gereken hayatî bir sorun.

Alınmadığı takdirde ne olur? Dünya yok mu olur?

Belki hepten yok olmaz ama, korkarım insanlık, “Elveda Güneş Işığı” diye gözyaşları dökerek kaçınılmaz bir vedalaşma noktasına ulaşabilir.
............................................................
http://www.theguardian.com/environment/blog/2009/mar/19/pollution-china
http://en.wikipedia.org/wiki/Global_dimming
http://www.bbc.co.uk/sn/tvradio/programmes/horizon/dimming_prog_summary.shtml
Küresel kararmaya hazır olun
..........................................................

http://translate.google.com.tr/translate?hl=tr&sl=en&u=http://www.theguardian.com/environment/blog/2009/mar/19/pollution-china&prev=/search%3Fq%3Dhttp://www.theguardian.com/environment/blog/2009/mar/19/pollution-china%26biw%3D1024%26bih%3D677
Çin toz fırtınası: Küresel karartma burada başlar
Çin'de kirlilik seviyeleri tehlikeli bir düzeye ulaşması gibi kötü bir şey havada gözlemliyor
Her bahar, sarı toz ülkenin doğu kıyısında Çin'in iç göç eder. Mart 15, 2009 tarihinde NASA'nın Terra uydusu tarafından çekilen doğu Çin, bu görüntü üzerinde görüleceği gibi ilk fırtına, orta-Mart 2009 yılında Çin'in doğusunu vurdu. Fotoğraf: MODİS / NASA

Yıldız biraz daha az parlak görünüyor ve gökyüzü daha az net, daha sonra bu yıl, daha sonra neden bir parçası son birkaç gün içinde Dünya'nın atmosferi içine atmış olan Gobi yapıştırmak olacak olursa.

Küresel karartma birçok nedeni vardır, ancak yeni araştırmalar ve son hava durumu raporları Çin'de toprak erozyonu ve endüstriyel kalkınma gezegenin gökyüzünde netlik kaybı önemli bir unsur olduğunu göstermektedir.

Pekin, hangi yol rüzgar darbeler bağlıdır. Ofisim pencere dışında gökyüzü bir soğutma esinti sayesinde bugün neredeyse mavi. Ama dün, bir karanlık sarı pus uzak kule bloklar birçok yuttu. En kısa sürede kapıdan dışarı çıktı, ben tat ve farklı bir şey koku, ama ne olabilir?

Çevre Koruma Bakanlığı, kötü bir şey havada gizlenen doğruladı. Hava Kirliliği İndeksi (API) , orta-ağır olarak kabul edilir 268 kadar keskin bir artış gördüm, kirlilik , ancak Çin'de en gelişmiş ülkelerde tehlikeli sağlıksız. Küçük çocuklar, yaşlılar ve solunum problemleri olan insanlar kapalı kalması tavsiye edilir.

LivefromBeijing kirlilik okuma mükemmel bir açıklama vardır blogu, bu Çin yeni yıl havai fişek ile birlikte, gökyüzünü doldurdu, 10 Şubat'ta büyük CCTV, yangın, olmasaydı, bu yılın en kirli gün olurdu kaydetti çok kurum ile API 307'ye kadar arttığını söyledi.

China Daily çünkü mali kriz sürüler içinde Pekin'i terk söylenti vardır gurbetçilerin ertelemek istemedim, belki de dünkü API çok önem vermediler. Devlet medyasının İngilizce ses tek hava hikaye bugün gerçekleştirilen sıcaklıklar dün 29 derece santigrat bir 59 yıllık yüksek de olduğunu belirterek, "Vay be, ne kavruluyor" çeşitli oldu.

Halkın Günlüğü "orta-ağır kirlilik" kum hafif bir battaniye şehrin kapalı olduğunu söyledi. Ama bu bir aerosol fırtına bu hafta başlarında gelen kalıntısı olabilir. Göre Güney Büyükşehir Günlük , Pazartesi günü Gobi Çölü'nde esti "sarı toz", havadan granüller ile kuzey Çin'de 100 milyondan fazla insanın ciğerlerine doldururken, yılın en kötüsü oldu. Ölçeğin bir fikir için, bu bkz Nasa resmi .

Hatta bu kalın Pekin'in hava yıllık toz fırtına sezonu olmuştur değildi. Birkaç yıl önce, havadaki kum sokaklar, evler ve sarı kar neye benzediğini blanketed ağaçları bıraktı. Bugün ise, hava Gobi daha gunky görünüyordu.

Yetkililer neden karıştı çıktı. Telefonla temas, belediye çevre izleme merkezi bir toz fırtınası sermaye çarptı yalanladı. "Bu alçak basınçlı havalarda inşa kirliliği oldu," diye uydu verilerine onu analiz dayalı söyledi sözcüsü, dedi.

Meteoroloji ajansı başlangıçta kabul etti. "Bu kesinlikle duman, değil kum," ilk sözcüsü söyledi. Ama aynı ajans için ikinci bir çağrı çok farklı bir cevap aldım. "Çoğunlukla kum ve toz." Onlar ve kirliliği arasındaki ayrım nasıl sordu, o ikna edici daha az cevap verdi: "tek yolu çıplak gözle A yetenekli monitör bakarak farkı söyleyebilir.." Yani, suçlama egzoz dumanı veya çöl tozu ile yatıyor olmadığı çamur gibi açıktır.

Her iki şekilde de güven hissetmek zor. Kum kirliliği daha doğal görünebilir, ancak bu çevre üzerinde uzun süreli baskı bir göstergesidir. Kuzey Çin yüzyıllar boyunca toz fırtınaları sarsılan olmuştur, ancak son 30 yıl içinde kötü büyüdü. Over-sömürülen su kaynakları, ormansızlaşma ve otlak uygunsuz ekimi göller kurudu ve toprak aşınmış. Gibi bu yeni bir hikaye notları, hükümetin tarım arazisi 66.000 hektar her yıl toprak kayması kaybolur tahmin.

Bozulmuş toprak aşağı Sibirya'dan gelen darbe bahar rüzgarları tarafından yakalandı ve şantiye kum, araba egzozları ve fabrika emisyonları ile ekstra hacim ve toksisitesini verilir. Sarı toz genellikle daha sonra Japonya, Pekin sonra Kore'yi birkaç gün vurur ve bazen ABD'nin batı kıyısında, tüm yol taşır. Bu 1970 yılından beri havada aerosollerin artan bir miktarda neden olmuştur "küresel karartma" için önemli bir nedendir. Buna göre Reuters makalede , uydu verilerinin son analiz Asya partiküler madde özellikle yüksek miktarda katkıda bulunmuştur göstermektedir.

Büyük Olimpik geçen yıl temizlemek yana adil olmak için, Pekin'in hava kalitesi artmıştır. Yetkililer ayrıca kumları karşı savaşıyoruz. Ningxia, en kurak bölgelerinden biri, son zamanlarda iddia 1949 yılından bu yana çeyrek daha fazla tarafından çöl arazi azalttı. Kömür kurum emisyonları muhtemelen ekonomik krizden hafifletti edilecektir.

Ama sarı toz fırtınaları devam etmektedir. Neyse ki, onlar mevsimlik ve orta-yaz geçecek. Ama sonra, Xinhua gübre ile kirlenmiş göllerde korkunç yeşil yosun çiçek: neşeyle, bize hatırlatıyor, Çin farklı bir mevsimlik bir çevre sorunu bekleyebilirsiniz. Genel kısma suya havadan hareket ediyor.