D
Duranettin ERAYDIN
Guest
MUHABBET KUŞU ÜRETİMİ İLE İLGİLİ SORULAR VE CEVAPLAR
KAÇ YAŞINDA EŞ ALMALIYIM?
CEVAP: Tek baktığınız muhabbet kuşunuza eş alırken mümkün olduğunca onun yaşına yakın bir muhabbet kuşu almanızda fayda vardır.
Örneğin 2 yaşındaki bir muhabbet kuşuna 2-3 aylık bir yavruyu eş olarak almak doğru degildir. 2 yaşındaki kuş çiftleşmeye fazlasıyla istekli ise davranışları yavru için fazlasıyla rahatsız edici olabilir.
1 yaşındaki bir muhabbet kuşuna mümkünse 6 aylıktan daha büyük bir eş alınmalıdır. 3-4 yaşındaki bir muhabbet kuşuna ise en azından
1 yaşında bir eş alınması daha uygundur.
ÜRETİM İÇİN ÇİFT SEÇİMİ NASIL YAPILIR?
CEVAP: Muhabbet kuşu üretmeye karar veren insanlar genelde evcil hayvan mağazalarından yaşını ve geçmişini bilmedikleri damızlık muhabbet kuşları satın alırlar. Yavru alma hevesi olan herkese tavsiyemiz yavru muhabbet kuşları alıp bunları büyütmesidir, yani yaklaşık bir senelik bir bekleme süresi vardır.
Damızlık muhabbet kuşlarını satın aldığınızda bu kuşların geçmişini, yaşlarını bilmediğiniz için onlara ne kadar iyi bakarsaniz bakın yavru alamayabilirsiniz. Örneğin dişi yumurtlasa bile yumurtlarını kıran bir kuş olabilir veya erkek dişi kuşlara hiç ilgi göstermeyen çok yaşlı bir kuş olabilir.
EŞLEŞTİRME, EŞ SEÇİMİ VEYA TANIŞTIRMA NASIL YAPILMALIDIR?
CEVAP: Genelde evde tek muhabbet kuşu besleyen insanlar evcil hayvan mağazalarından satın aldıkları ikinci bir kuşu eve getirdiklerin kuşların hemen eş olacaklarını zannederler. Durum hiç de sanıldığı gibi degildir.
Örneğin uzun yıllar tek bakılan muhabbet kuşları yıllarca kendi türünden bir canlı görmedikleri ve insanlar ile arkadaşlık etmeyi seçtikleri için eve yeni gelen kuşa hiç ilgi göstermezler hatta kıskanıp ona zarar vermeye de kalkışabilirler. Bu yüzden bir yaşını doldurmadan tek beslediğiniz kuşunuza eş almanızı tavsiye ederiz.
Eğer çift olarak kuş satın alıyorsanız ve yavru alma hevesiniz varsa kuşları satın alacağınız yerde bir müddet kuşları izleyip, birbiriyle anlaşan, birbirini kaşıyan veya besleyen bir çift muhabbet kuşunu seçmelisiniz.
Tek olarak baktığınız bir muhabbet kuşuna eş almak istediğinizde yapılacak en doğru davranış ona eşini kendisinin seçme fırsatını tanımanızdır. Örneğin kuşunuzu evcil hayvan mağazasında bir çok arkadaşının bulunduğu bir kafese koyup bir süre izlersiniz. Anlaştığı bir muhabbet kuşu varsa onu satın alırsınız.
Dişi muhabbet kuşları daha zor eş seçtikleri için salmadaki erkek sayısının dişi sayısından daha fazla olmasında yarar vardır. Eğer kuşunuzun eşini seçme şansı yok ve siz ona eş aldıysanız onları bir araya getirdiğinizde anlaşabilmeleri için onlara zaman tanımalısınız.
Örneğin ikinci kuşunuzu satın aldığınızda onları bir süre ayrı kafeslerde tutup daha sonra bir araya getirmek, tanıştırma için sıkça kullanılan bir yöntemdir.
KUŞLARINIZ ÇİFTLEŞİYOR...BU BİR GEBELİK MİDİR VE YUVA TAKILMALIMIDIR?
CEVAP: HAYIR. Genç yaştaki muhabbet kuşları yavrulama amaçlı olmayan cinsel ilişkilere düşkündürler. Sadece bu davranışları; çiftleştiğini gördüğünüz eş kuşların, yumurtalayacağını düşünmeniz ve kafese yuva takmanız ve onları gelecekteki yavrular için hazırlamanız anlamı ifade etmeyecektir. Yaşlarına dikkat etmeksizin; bir yuva takarak, yumurtalamaları ve yavru sahibi olmalarına yol açmaktan kaçınmalısınız. Kuşlarınızın sağlığı için minimum üretim yaşı , dişi ve erkek kuşlar için 12 ay olmalıdır.
EŞ OLARAK ALDIĞINIZ KUŞLAR HAKKINDA NE BİLİYORSUNUZ?
CEVAP: Eş aldığınız kuşlar hakkında araştırma yaparak , (Bir iki kez üretim yapan komşu çocuğa değil) satan kişiye (güvenilir olmalıdır) ve deneyimli üreticilere tüm aydınlatıcı soruları sordunuz mu?. Üretim yapacağınız çiftin geçmişi (yaşam koşulları, üretimdeki sorunları, davranış özellikleri vs.) ve sağlık durumları hakkında bilginiz var mı? Üretim amaçlı yeni satın alınan çifti; üretim sürecine almadan önce, kişilikleri ve geçmişleri hakkında bilgi edinmeniz ve zaman periyodu içinde yeni ortamlarına alışma olanağı tanımanız gerekmektedir. Muhabbet kuşlarında stres, hastalığa eşittir... Yakalanmaları, petshopa taşınmaları, evinize getirilmeleri, üretim kafesine konulmaları... Bütün bu şeyler; eve getirdiğinize direkt olarak üretim aşamasına sokarsanız çoğunlukla hastalanmalarına kısmen de üretim sürecindeyken ölmelerine neden olur.
ÜRETİM İÇİN TÜNEKLERİ GEREKTİĞİ BİÇİMDE AYARLADINIZ MI?
CEVAP: Üretim kafesindeki tünekler, çiftleşme pozisyonunun başarılı olması için ince olmamalı ve sağlam, sabit olmalıdır. Kendi çevresinde dönen ve ince olan tünekler, gerektiği gibi sıkıca tutulamazlar, çiftleşme veya yumurtaların döllenmesine yardımcı olmazlar. Tünek problemine dikkat etmezseniz, yumurtaların bırakılmasından sonra, kuluçkada, döllenmemiş, boş yumurtalarla karşılaşırsınız. Yaş da doğurganlığı etkilemektedir.... çok genç yaşta yumurtalar döllenmeyecektir. Çok yaşlı kuşlarda da aynı sonuçla karşılaşılır.
DİŞİ VE ERKEK MUHABBET KUŞUM ANLAŞTI MI?
CEVAP: Bu ilişkiler, salmalarda, üretim dönemi dışında kurulmuştur ve bir kez oluşan ilişki yıl boyunca sürer. Erkek ve dişi, görsel olarak birbirlerini tanır.
Eşlerin birkaç özel davranış biçimi vardır:
* Eşler , önemli ölçüde diğerlerinden daha çok bir arada otururlar.
* Bütün erkekler, eşlerinin yanında daha sık tüylerini düzeltirler.
* Dişiler, eşi olmayanların yanında tüylerini daha çok düzeltir.
* Kur şarkısı, eşlerin özel davranışı değildir. Bununla birlikte; kur şarkısı, eş şarkıya karşılık vermişse çok sık olarak kur beslenmesini takip eder.
* Gaga dokunması, eşlerin en sık özel davranışlarındandır.
* Dişiler tarafından yem istenmesi/dilenmesi , kesinlikle eşlerin özel davranışıdır.
* Erkekler, eşlerini ,diğerlerinden önemli ölçüde daha çok beslerler.
* Bir erkek, bir dişi tarafından yalnızca hasta olduğu zaman beslenir.
* Dişiler, eşlerine karşı saldırganlık göstermeye çekinirler.
* Erkekler de eşlerine gaga darbesi vurmaya çekinirler.
* Dişiler,eşi olmayanlara karşı saldırgan davranışlar göstermekten çekinmezler.
YUVALIK NE ZAMAN TAKILMALIDIR?
CEVAP: Muhabbet kuşları 8-12 aylık arasında erişkin olurlar, dişilerin erişkinliğe ulaşması erkek muhabbet kuşlarından daha uzun sürer. 6 aylık bir çift muhabbet kuşunun kafesine yuvalık takmak doğru degildir. 9 aylık olduklarında çiftlerinizin kafesine yuvalık takabilirsiniz.
Dişinin yuvalığa ilgi duyması ve yumurtlaması 2-3 ay sürebilir. Damızlık muhabbet kuşlarını satın aldığınızda ortama alışmaları için onlara en azından 1-2 ay süre tanımalısınız. Bir çok kişi sabırsız davranıp satın aldığı damızlık muhabbet kuşlarını eve getirdiği gibi kafeslerine yuvalık takmaktadır.
Kuşları satın alan kişi, kuşların geldiği ortamı, yorgun olup olmadıklarını, yaşlarını bilmediği için kafese hemen yuvalık asmak doğru degildir.
ÜRETİM ORTAMI VE YUVALIK, KAFES NASIL OLMALIDIR?
CEVAP: Üretim ortamı temiz, sessiz ve güneş alan bir ortam almalıdır. Bazı üreticiler zifiri karanlık ortamlarda sadece florasan lamba kullanarak üretim yapmakta, kuşlar belki de ömürleri boyunca güneş ışığından mahrum kalmaktadır ki bu da çok yanlıştır.
Üretimde kullanılan malzemeler her çift için farklı olmalıdır. Örneğin her çiftin yem, mama kapları, suluğu ayrı olmalıdır. Bu sayede üretimhande ortaya çıkabilecek bir salgın hastalı daha kolay farkedebilir ve önleminizi alabilirsiniz.
Verimli üretim yapabilmek için çiftlerinize en iyi imkanları sağlamalısınız, üretimdeki muhabbet kuşlarının uçma imkanları olmadığı için üretimde kullanılan gözler mümkün olduğunca büyük olmalıdır. Yuvalıklar da yavruların anne tarafından ezilmemesi için veya birbirini ezmemeleri için yeterince büyük olmalıdır.
MUHABBET KUŞLARINDAN KAÇ YAŞINA KADAR YAVRU ALINABİLİR?
CEVAP: Dişi muhabbet kuşlarından 3-4 erkek muhabbet kuşlarından 6 yaşına kadar yavru alınabilir. İlerleyen yaşına rağmen hala çiftlerinizden yavru almaya çalışırsanız onların sağlığını tehlikeye atan durumlar söz konusu olabilir.
Örneğin yumurta tıkanması yaşlı kuşlarda daha fazla görülür ve dişi muhabbet kuşunuzun ölümüne sebep olabilir. İlerleyen yaşlarda yavru bakımı çiftler için daha stresli ve yıpratıcıdır.
MUHABBET KUŞLARINI KIZIŞTIRMAK İÇİN NE YAPABİLİRİM?
CEVAP: Çiftleşme ve üreme belirtileri göstermeyen kuşları daha istekli hale getirmek için çeşitli yöntemler denemek mümkündür. Uygulanabilecek yöntemler bazı çiftlerde işe yarayabilir, bazılarında işe yaramaz. Örneğin yem karışımına nijer gibi kızıştırıcı tohumlar ekleyebilirsiniz.
Çiftlerinize çok az miktarda bal verebilirsiniz. Salmalarda dinlendirme yoluna gidebilirsiniz. Kuşların anlaştıkları halde çiftleşmemesinin sebebi %90 sahibinin onlara uyguladığı bakım ile ilgilidir. Bakım koşullarınızı yeniden gözden geçirmeniz gerekir.
Tüm bu yapılanlara rağmen çiftleşme olmazsa ayırma yöntemini deniyebilirsiniz.
ayırma yöntemine buradan ulaşabilirsiniz
MUHABBET KUŞLARI ÜRETİME NASIL HAZIRLANIR?
CEVAP: Üreticiler kuşlarını üretime hazırlarken onları salmalarda tutarlar, salmalarda barınan muhabbet kuşlarının uçma imkanları vardır. Uçma imkanına sahip olan kuşlar da kafeste bakılanlara göre fiziksel anlamda üretime çok daha hazır olurlar.
Salmalarda daha geniş hareket alanı olduğu için vücutlarında yağlanma daha az olur. Üretime hazırlanan kuşlara daha az yağlı bir yem karışımı verilmesi daha uygundur. Örneğin salmalardaki kuşlarda yemdeki aspur (darıya oranla daha yağlı bir tohumdur) oranı %20 üretimdekilerde %35 olabilir.
Üretimdeki çiftler yavru büyüttükleri için hergün mama verilmesi gerekmektedir. Salmalarda üretime hazırlanan kuşlara çok daha seyrek olarak mama verilmelidir. Örneğin haftada 1-2 defa.
BİR ÇİFT KAÇ YAVRU BAKMALIDIR?
CEVAP: Bir çift muhabbet kuşu her kuluçkada ortalama 4-6 arası yavruya fazla zorlanmadan bakabilir. Tavsiye edilebilecek sayı ise bir çifte en fazla 5 yavru baktırmaktır.
Çiftler 2 aylık aralarla üst üste kuluçkaya yattıkları için her kuluçkada 6-7 yavru bakmak onlar için fazlasıyla yıpratıcı olur. Bu yüzden yorulduğunu farkettiğiniz çiftlerinizi dinlendirmek için yuvalığı kafesten çıkarmanız gerekir.
Eğer çiftiniz birden fazlaysa fazla olan yumurtaları veya yavruları daha az sayıda yavru büyüten çiftlerinde altına koymak iyi bir yöntemdir.
ÜRETİM SÜRESİNCE BAKIM VE BESLENME NASIL OLMALIDIR?
CEVAP: Üretimdeki çiftler ve yavruları için kuluçka süresince her gün mama yapılması gerekir. Mamalar belirli saatlerde verilmeli ve gün içinde bir süre sonra toplanmalıdır.
Dişi muhabbet kuşları bu dönemde yumurtlarken kaybettikleri kalsiyumu karşılamak için yavrular yumurtadan çıktıktan sonra yumurta kabuklarını yiyebilirler. Tekrar yumurtlayacakları için üretim boyunca kalsiyuma ihtiyaç duyarlar. Ayrıca hergün verdiğiniz yumurta mamasına haşladığınız yumurtanın kabuklarını toz haline getirip ekleyebilirsiniz.
Kuşların kalsiyum ihtiyacını karşılaması için kafeslerinde her zaman mürekkep balığı kemiği veya alçıdan yapılmış gaga taşları bulunmalıdır.
ÜRETİM AŞAMALARINDA YUVALIĞIN VE KAFESİN TEMİZLİĞİ NASIL YAPILIR?
CEVAP: Kuluçka sırasında ve yavrular yumurtadan çıktıktan sonra çekinmeden kafes temizliğini herzamanki gibi yapabilirsiniz. Üretim aşamalarında genelde akıllarda soru işareti yaratan konu yuvalığın temizliğidir. Üreticiler genelde yuvalığın içinde kullandıkları talaşı her kuluçkada değiştirirler. Yavruların tamamının yuvalıktan atlama süreleri olan yaklaşık 2 aylık süre zarfında yuvalığın içinde kullanılan talaşı hiç değiştirmezler.
Çiftleriniz sizden ürkmüyorsa ve yavruları elinize almanızı yadırgamıyorlarsa 2 aylık süreçte 2-3 defa yuvalığın içindeki talaşı değiştirebilirsiniz. Eğer yuvalığın içinde talaş veya benzeri bir malzeme kullanmassanız, yavruların ve dişi muhabbet kuşunun dışkısı yuvalığın içinin balçık gibi olmasına ve kokmasına sebep olur. Dışkılar yavruların ayaklarında kuruyabilir. Bu durumda yavruların ayaklarını ılık suda bekleterek kuruyan bu dışkıları kolayca temizleyebilirsiniz.
Yuvalığın içinde talaş kullanılırsa yavruların kendi dışkıları talaşla birleşerek kurur ve yavruların ayaklarının kirlenmesi engellenir.
MUHABBET KUŞLARI HANGİ AYDA, NE ZAMAN ÇİFTLEŞİRLER?
CEVAP: Muhabbet kuşlarından yılın oniki ayı yavru almak mümkündür.
FARKLI BOYUTTAKİ MUHABBET KUŞLARINDAN YAVRU ALABİLİR MİYİM, ÇİFTLEŞMELERİ SIRASINDA SORUN OLUR MU?
CEVAP: Farklı büyüklükteki muhabbet kuşları eş olabilirler. Boyut olarak aralarında farklılık olursa çiftleşme sırasında sorunlar olabilir.
DİŞİ MUHABBET KUŞUMUN CERE RENGİ DEĞİŞTİ, ÜREMEYE ELVERİŞLİ MİDİR?
CEVAP: Dişi muhabbet kuşlarının cere rengi kahverengi ise genel olarak üremeye elverişlidir diyebiliriz ama dişinin yumurtlayabilmesi için yaşının da uygun olması gerekir.
Cere rengi beyaz, açık mavi oldu durumlarda bile dişi muhabbet kuşu yumurtlayabilir.
YUVALIKTAN ATLAYAN YAVRULARI NE ZAMAN AYIRMALIYIM, ANNE BABALARI ONLARA ZARAR VERİR Mİ?
CEVAP: Yuvalıktaki yavrular yaklaşık 40 günlük olduklarında bağımsızlığını kazanır. En küçük yavrular için bu süre daha uzun olur. Yuvalıktaki yavrular yuvadan kendileri atlayabilir veya anne-babaları tarafından yuvalıktan atılabilirler.
Bir yavruyu anne - babadan ayırmadan önce mutlaka yem yediğinden emin olmak gerekir.
Yavruların yuvalıktan atladıktan sonra bir süre daha anne-babaları ile birlikte kalması faydalıdır, bu sayede onlardan çok şey öğrenebilirler.
MUHABBET KUŞLARIMDAN YAVRU ALABİLMEK İÇİN YAŞLARI KAÇ OLMALIDIR?
CEVAP: Muhabbet kuşları 6-8 aydan itibaren olgunlaşır ve üreyebilirler. Beslenmeye ve bakıma bağlı olarak bu süre değişkenlik gösterebilir. Ancak muhabbet kuşlarında erken üreme bazı olumsuz sonuçlar doğurabilir. Buna örnek olarak yumurta tıkanması erken üremelerde sıkça rastlanan bir problemdir ve ölümcül olabilir. Bu nedenle dişi muhabbet kuşları 8 aylık olmadan yuvalık takmak sakıncalı olabilir.
YUVALIK KONTROLÜ NASIL YAPILIR?
CEVAP: Kuluçkadaki çiftler, özellikle dişi muhabbet kuşu mümkün olduğunca az rahatsız edilmelidir. Yumurta ve yavru kontrolu yapılırken yuvalığın kapağı bir anda açılmamalıdır.
Yuvalık kontrolunün günde en az iki defa yapılmasında fayda vardır. Bu kontrolller anne veya babanın zarar verdiği yavruları daha erken farketmenizi sağlar, yavruların daha fazla zarar görmesini engelleyebilirsiniz. Yumurtayı kırmış fakat yumurtadan çıkamamış civcivlerin yumurtadan çıkmasını sağlayabilirsiniz.
Günü geldiği halde yumurtadan çıkmamış yavruları kurtarmanın yolu ise yumurtalara numara vermek ve zamanında çatlamayan yumurtaları özenli bir şekilde açmaktır.
MUHABBET KUŞLARINDA ÜRETİME BAŞLARKEN KARŞILAŞILAN PROBLEMLER NELERDİR?
CEVAP: 1. Eş beğenmeme: Tek bakılan bir muhabbet kuşuna eş alırken bu makaledeki eş/çift seçimi veya tanıştırma nasıl yapılmalıdır ? bölümünü okumalısınız. Eğer kuşunuz eşini kendi seçmediyse eve yeni gelen arkadaşıyla anlaşmaları çok uzun bir zaman alabilir veya hiç bir zaman birbirlerine ilgi duymayabilirler. Bu aşamada kuşların sahibinin fazlasıyla sabırlı olması gerekir. Eğer bir araya getirdiğinizde kavga etmiyorlarsa onlara eş olabilmeleri için 2-3 ay süre tanımalısınız. Hala anlaşmıyorlarsa eş değiştirmeye gidilebilir.
2. Eşlerin anlaştıkları halde çiftleşmemesi: Yapılması gereken ilk şey bakım koşullarının ve kuşlarınızın fiziksel durumlarının gözden geçirilmesidir. Örneğin çiftlerden biri tüy dökümü döneminde olabilir. Tüy dökümünde olan bir muhabbet kuşu fiziksel olarak yorgun ve yıpranmış olduğu için muhabbet kuşunun çiftleşme isteği duymaması çok normaldir. Genelde erkek muhabbet kuşları her zaman çiftleşmek isterler ama dişi muhabbet kuşları belirli dönemlerde hazır olurlar. Dişi muhabbet kuşlarında cere rengi kuşun üremeye elverişli olup olmadığı konusunda bizlere bilgi verir. Cere rengi kahverengi ise üremeye elverişli, açık mavi/beyaz ise üremeye elverişli olmadığı şeklinde yorumlayabiliriz ama bu %100 güvenilir bir tespit değildir. Dişi muhabbet kuşu cere rengi beyaz olduğu durumda bile yumurtlayabilir.
Kuşların çiftleşmemesi onların bakım koşullardan da kaynaklanabilir. Örneğin dişi muhabbet kuşu yuvalığın içinin karanlık olmasını ister. Eğer yuvalığın girişi güneşe bakıyo ve içeri ışık giriyorsa dişi muhabbet kuşu yuvalığa girmeyi ve çiftleşmeyi istemeyebilir. Hiç uçurulmayan ve aşırı derecede kilolu muhabbet kuşları da çiftleşme konusunda isteksiz davranırlar.
3. Dişi muhabbet kuşunun yumurtlamaması: Bazen dişi ve erkek muhabbet kuşları çiftleştikleri halde ve dişi vaktinin çoğunu yuvalıkta geçirdiği halde dişi muhabbet kuşu yumurtlamayabilir. Bu durum kuşun yaşı veya sağlık durumu ile ilgilidir. Kendinize ilk sormanız gereken soru kafesinde kalsiyum ihtiyacını karşılayabileceği mürekkep balığı kemiği veya alçıdan gaga taşı var mıdır ? Eğer bunda sorun yoksa kuşun poposunu kontrol edebilirsiniz. Bazen dişi muhabbet kuşları üreme sistemlerindeki kist benzeri yapılar sebebiyle yumurtlayamıyorlar. Eğer poposunda anormal bir şişlik varsa ve yumurtlamıyorsa veterinere gitmenizde fayda var. Yumurta tıkanması durumuna kuluçka sırasında karşılaşılan problemler bölümünde değinilmiştir. Eğer dişi muhabbet kuşunuz 3-4 haftadır yuvalıkta duruyor ve hala yumurtlamıyorsa yuvalığı çıkarmanızda fayda vardır.
4. Dişi muhabbet kuşunun yuvalığa girmemesi: Dişi muhabbet kuşu bazen kafese takılan yuvalığa hiç ilgi göstermez. Bunun sebebi dişinin üreme için kendini hazır hissetmemesi veya rahatsız olduğu bir şey olabilir.
5. Eşlerden birinin yumurtaları kırması, yuvadan atması veya yemesi: Bu üç durumun da farklı sebepleri olabilir. Örneğin kalsiyum ihtiyacını karşılayamayan (kuşun kafesinde mürekkep balığı kemiği yoksa) dişi muhabbet kuşu yumurtladığı gibi kendi yumurtalarını yiyebilir. Dişi muhabbet kuşu yumurtanın boş olduğunu anlarsa yuvalıktan atabilir. Bazı dişi muhabbet kuşları aşırı derecede hashas olurlar ve rahatsız edildiklerinde yumurtalarını kırabilirler. Dişi muhabbet kuşları yumurtadan yavru çıkmayacağını anladıkları zaman veya kıskançlık sebebiyle yumurtalarını kırabilir/yiyebilirler. Bir tanıdığımın başına gelen bir olayı anlatmak istiyorum. Sürekli yumurtlayıp sorunsuz bir şekilde yavru büyüten bir çift muhabbet kuşunun yanına kuşların sahibi başka bir kafeste bir çift muhabbet kuşu daha getiriyor. Ertesi gün eski çiftinin kuluçkada olan dişisinin yuvalığa hiç girmediğini farkediyor ve yuvalığın kapağını açtığında 6-7 tane yumurtanın hepsinin yokoldugunu görüyor. Yavruların yumurtadan çıkmasına bir kaç gün kala dişinin tüm yumurtaları yediği ortaya çıkıyor. Bu örnekte de görülebileceği gibi kuluçkadaki muhabbet kuşları bize önemsiz gibi görünen şeylerden rahatsız olup yumurtalarına zarar verebiliyorlar.
6. Boş/dollenmemiş yumurtalar: Dişi ve erkek muhabbet kuslarınızın çiftleştiklerini gördüğünüz ve dişi de yumurtaların üstünde durduğu halde günü geldiğinde yumurtalardan yavru çıkmayabilir. Yumurtalari kırıp içine baktığınızda sadece kurumuş yumurta sarısı görüyorsanız bu durumda eşlerden birinin üreme konusunda problemli olduğunu düşünebilirsiniz. Örnegin çok yaşlı bir erkek muhabbet kuşuna sahipseniz her kuluçkada yumurtaların bir çoğunun veya tamamının döllenmemiş olması olağan bir durumdur. Üst üste bir kaç kuluçka sonunda hala boş yumurtalar varsa eş degiştirme yoluna gidebilirsiniz.
7. Kabuksuz ve garip şekilli yumurtalar: Kabuksuz ve garip şekilli yumurtalar büyük ihtimalle dişi muhabbet kuşunun bünyesi veya bakım koşuları ile ilgilidir. Geçirdiği bir rahatsızlık, vücuttaki mineral eksikliği gibi sebepler de kabuksuz ve anormal şekilli yumurtaların ortaya çıkmasına sebep olabilir. Dişi muhabbet kuşu normalden daha uzun ve ince yumurtalar yumurtlayabilir ve bu yumurtalardan sorunsuz bir şekilde yavru çıkabilir. Genelde bu tür yumurtalar kötü beslenen kuşlarda görülür
MUHABBET KUŞLARINDA KULUÇKA SIRASINDA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER NELERDİR?
CEVAP: 1. Eşlerden birinin yavrulara zarar vermesi: Bu durum için çesitli örnekler vermek mümkündür. Dişi tekrar yumurtlamak isterse yavrulardan genellikle en küçük olanına zarar verebilir. Dişi muhabbet kuşu, diğer yavrular zaten büyümüş ve yuvadan atlamak üzere oldukları için en küçük yavruya zarar verir. Erkek muhabbet kuşu da yavruları kıskanıp dişinin kendisiyle ilgilenmesine isterse yavrulara zarar verebilir. Ayrıca dişi muhabbet kuşlarının stres sebebiyle yavrulara zarar vermesi sözkonusudur. Örneğin kuluçka süresince ve yavruların yumurtadan çıktığı andan itibaren iyi beslenemeyen bir dişi stres olup yavruların kafasını gagalayabilir veya tüylerini yolabilir. Bu durumda eslerden hangisinin yavrulara zarar verdigini bulup onu ayirmak gerekir, kafeste yavrularla tek kalan anne veya babanin da yavrulari beslediginden emin olmaniz gerekir. Yavrularla yalniz kalan muhabbet kusu cok buyuk olasilikla yavrulari besler ve buyutur. Zaman zaman ayirdiginiz kusu kafese geri koyup bir sure izleyebilirsiniz. Yavrulara hala zarar veriyorsa yine ayirmaniz gerekir.
2. Eşlerden birinin ölmesi: Yavrular yumurtadan çıktıktan sonra eşlerden biri ölürse yavruların yaşama olasılığı da azalır. Eger yavru sayisi fazlaysa bu durum yalniz kalan muhabbet kusu icin fazlasiyla yipratici olur. Bu durumda yavrularin yasama sansini arttirmak icin yapilmasi gereken en dogru sey kuluckada olan yavrulu baska ciftleriniz varsa yavrulari onlarin altina koymaktir. Boyle bir imkaniniz yoksa ve yalniz kalan muhabbet kusu yavrulara bakmaya devem ediyorsa sorun biraz olsun asilir. Bu asamada siz de zaman zaman yavrulari siringa yardimi ile elle besleyebilir ve yalniz kalan muhabbet kusuna yardimci olabilirsiniz. Eslerden biri oldugunde kalan muhabbet kusu yavrulara bakmayi tamamen reddebilir. Bu durumda yavrulari baska ciftlerin altina koyma sansiniz yoksa sizin insan ustu bir caba gostermeniz gerekir. Yavrular cok kucukse beslenmeleri ve sicak tutulmalari cok zor oldugu icin yavrulari yasatmak neredeyse imkansizdir. Yavrularin elle beslenmesi ile ilgili ayrintili bir yazi kutuphane yeralmaktadir.
3. Yavruların ezilerek veya başka sebeplerle ölmesi: Yavrular yumurtadan ciktiktan sonra cesitli sebepler olebilir. Ornegin ilk defa kuluckaya yatan 1 yasindaki genc disi bir muhabbet kusu cok acemi oldugu icin yumurtadan cikan yavrularin uzerine basarak yavrularin ezilmelerine ve olmelerine sebep olabilir.
4. Yumurta tıkanması, kuluçka sırasında eşlerden birinin hastalanması, tüye girmesi: Bu tur durumlarda kulucka sonlandirilmali ve yuvalik sokulmelidir. Yumurta tikanmasi ile ilgili ayrintili bir yazi kutuphane hastaliklar kategorisinde yer almaktadir.
5. Yavruların yeterince beslenememesi: Ozellikle yavrulardan en kucugu kardesleri ile kiyaslandiginda gelisimini daha gec tamamlar. Buyuk olan yavrular anneleri tarafindan daha fazla beslenirler.Yavrularin elle beslenmesi ile ilgili ayrintili bir yazi kutuphane yeralmaktadir.
6. Dişinin yavrular yuvalığı terketmeden tekrar yumurtlaması veya eşlerin tekrar çiftleşmeye başlaması:
Muhabbet kuslari bazen yuvaliktaki yavrular henuz buyumeden ve yuvaliktan atlamadan tekrar ciftlesmeye baslayabilir ve disi yumurtlayabilir. Bu durumda ciftler yuvaliktaki yavrularina bakmaya devam ederler. Yuvaliktaki yumurtalari toplayip erkek ve disinin yavrularla daha fazla ilgilenmelerini saglayabilir veya hic karismayabilirsiniz.
7. Yavruların yuvalıktan erken atlamaları veya atılmaları: Yavrularin yuvaliktan atlamalari 4-5 haftalik olduklari doneme denk gelir. Bazen 3 haftalik yavrularin da yuvaliktan atladiklari veya anne-babalari tarafindan atildiklari olur. Bu durumda yapilacak en dogru davranis yavruyu yuvaliga geri koymaktir. Esler yavruyu tekrar tekrar yuvaliktan atmaya devam ediyor ve yavruya zarar da veriyorlarsa yavruyu baska bir kafese almak gerekebilir. Bu durumda yavrunun yem yediginden emin olunmali yemiyorsa da tekrar anne-babasi ile ayni kafese konmalidir.
8. Kuluçka sırasında eşlerin kavga etmesi: Bazen kuluçka sırasında eşler birbirleriyle şiddetli biçimde kavga edebilirler. Örneğin erkek muhabbet kuşu tekrar çiftleşmek ister fakat dişi yavrularla ilgilenmeyi seçerse dişi ve erkek birbiriyle kavga edebilir. Erkek muhabbet kuşları bazen eşlerinin yuvalıktan çıkmasından rahatsız olup onları yuvalığın içine girmeleri için zorlayabilirler.
9. Kuluçka sırasında yuvalığın bitlenmesi: Bu durumda yapılacak en doğru şey yuvalığı değiştirmektir. Evcil hayvan mağazalarında satılan spreyleri yavrularda kesinlikle kullanmamalısınız.
10. Yavruların yumurtadan zamanında çıkmaması: Bu durumun sebebi embriyonun yumurta içindeki gelişimini çeşitli nedenlerle tamamlayamaması, yumurta kabuğunu kıramaması ve yumurta içinde ölmesi olabilir. Örneğin çok fazla yumurtası olan bir dişi muhabbet kuşu tüm yumurtaları eşit derecede ısıtamayabilir. Yazın aşırı sıcak havalarda yavrular yumurtaların içinde kolayca ölebilir. Özellikle yazın yuvalığın içindeki yumurtaların üzerine çok az miktarda spreyle su sıkılabilir.
11. Dişi muhabbet kuşunun yumurtaların üzerinden kalkması: Dişi muhabbet kuşu yumurtalar boşsa veya ortamdaki bir şeyden rahatsız olursa yumurtaların üzerinden kalkabilir. 1-2 saatten fazla yumurtaların üzerinde yatmayı bırakırsa yumurtalar soğur ve içindeki embriyolar ölür.
MUHABBET KUŞLARINDA YAVRULAR YUVALIKTAN ATLADIKTAN SONRA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER NELERDİR?
CEVAP: Yavruların yuvalıktan atladıktan sonra yem kırmayı öğrenememeleri: Yavrulardan bazıları yuvalıktan atladıkları halde yaşıtları gibi yem kırmayı öğrenemeyebilir. Bu durum insanlar açısından çok can sıkıcı ve üzüntü verici şekilde sonuçlanabilir. Bu şekilde ölen yavrular genellikle anne - babalarından erken ayrılan ve yem yedi sanılıp evcil hayvan mağazalarında satışa sunulan 4-5 haftalık yavrulardır. Örneğin evcil hayvan mağazasından farkında olmadan bu durumdaki bir yavruyu satın almış olabilirsiniz ve yavrunun yem kıramağını farkedersiniz, yavruyu anne babasına geri götürme şansınız yoktur. Bu durumda yavruyu elle beslemek gerekir fakat yavru buna rağmen yem kırmayı öğrenemeyebilir, günden güne eriyerek zayıflar ve ölebilir. Yavruların anne babalarından ayrılmadan önce yem kırmayı öğrenip öğrenmediklerinden mutlaka emin olunmalıdır. Bunun için anne babasından ayrılan yavruların kursakları gün içinde düzenli olarak kontrol edilmelidir. Yavru yem kırmayı başaramıyor ve kursağı boşsa yuvalığın içine veya kafese geri konmalıdırlar. Eğer aceleniz yoksa ve anne-babaları yavrulardan rahatsız olmuyor, onlara zarar vermiyorsa yavrular 2-3 aylık olana kadar onları anne-babaları ile beraber tutabilirsiniz. Bu sayede yavruların herşeyi daha hızlı öğrenirler. Yavruların elle beslenmesi konusunda kütüphanede ayrıntılı bir yazı mevcuttur.
2. Yavrularda çarpık bacaklar: Eğer yavrularda bacaklar yanlara doğru açılıyor ve yavru ayaklarını karnında toplayamıyorsa çarpık bacaklılık söz konusudur. Bu durumda yavrunun ayaklarını bir araya getirmek için sünger veya bir bez parçası kullanılabilir. Ne kadar erken müdahale edilirse yavrunun ayaklarındaki problemin düzelmesi şansı o kadar fazladır. Bu konuyla ilgili kütüphanede hastalıklar kategorisinde ayrıntılı bir yazı mevcuttur.
3. French molt hastalığı: Bu hastalığa yakalan yavrularda kanat ve kuyruk tüyleri düşer. Kuş büyük ihtimalle hayatının sonuna kadar hiç uçamaz. Ender olarak dökülen kanat tüylerinin kalıcı olarak çıktığı görülür. Hastalığın sebebi bilinmemektedir. Bu çiftinizden mümkünse bir daha yavru almamak en doğrusudur. Özürlü yavruların dünyaya gelmesini hiç birimiz istemeyiz. Bu konuyla ilgili kütüphanede hastalıklar kategorisinde ayrıntılı bir yazı mevcuttur.
4. Kuşlar neden sürekli yumurtlar? Dişi muhabbet kuşumuz 4 yaşında ve son iki yıldır sürekli olarak yumurtluyor. Şu ana kadar yumurtalardan hiç yavru çıkmadı. Bu şekilde yumurtlamaya devam etmesi bir sorun oluşturur mu? Yumurtlamasını durdurmak mümkün mü?Sürekli ve fazla sayıda yumurta yapma özellikle papağan türlerinde ve muhabbet kuşlarında karşılaştığımız bir durum. Bir yumurtlama döneminde 2-6 adet yumurtadan daha fazla yumurtlama ya da yıl içinde toplam yumurtlama sayısının artması aşırı yumurtlama olarak adlandırılır. Dişi muhabbet kuşları kafeste erkek kuş olmadan da yumurtlayabilir.
Kafes kuşlarında aşırı (veya sürekli) yumurtlamanın genel sebeplerini şöyle sıralayabiliriz: Hormonal bozukluklar, bazı hastalıklar, yetersiz beslenme, büyüme döneminden itibaren sahibi tarafından elde büyütülmesi ve beslenmesi.
Aşırı veya sürekli yumurtlama problemi birçok sağlık problemini de beraberinde getirebilir. Bu problemlerin çoğu yumurta üretiminden dolayı artan kalsiyum ve protein ihtiyacına bağlı olarak şekillenir. Yumurta tıkanması, yumuşak kabuklu yumurta yapılması, osteoporozis (kemik erimesi) ve buna bağlı patolojik kırıklar, kilo kaybı, tüy ve deri problemleri ve diğer beslenme hastalıkları bunların içinde ilk akla gelenlerdir. Bu sağlık sorununun çözülmesi için çok değişik tedavi seçenekleri bulunmaktadır.
Kafesin yerinin değiştirilmesi, kuşun gün ışığından yararlandığı sürenin 8-10 saatin üstüne çıkarılmaması, erkek kuş varsa dişiden ayrılması ve birbirlerini duymayacakları odalara alınması, kafesteki ayna gibi yumurtlamayı stimüle edecek aksesuvarların çıkarılması, kuluçka yeri yoksa ilave edilmesi ya da varsa çıkarılması veya yerinin değiştirilmesi, yalancı plastik yumurta konması gibi değişiklikler yumurtlama problemini ortadan kaldırabilir. Beslenme hatalarının düzeltilmesi, vitamin, mineral ve protein eksikliklerinin tespit edilip giderilmesi, protein kaynaklarının değiştirilmesi, veteriner hekiminiz gerekli görüyorsa hormon tedavileri yapılması sürekli yumurtlama sorununu çözmek için yardımcı olacaktır. Bunların dışında cerrahi yöntemle üreme organlarının alınarak kuşun kısırlaştırılması radikal bir çözüm olarak düşünülebilir. Ancak kuşların hem genel yapılarının hem de üreme organlarının hassasiyeti nedeniyle bu ameliyatlar çok riskli kabul edilmektedir.
DİŞİ MUHABBET KUŞUNUN YUMURTLAYACAĞINI NASIL ANLARIM?
CEVAP: Dişi muhabbet kuşu eğer yumurtlayacaksa yuvalıkta daha fazla vakit geçirir, seyrek olarak, özellikle çiftleşmek ve dışkılamak için yuvalıktan çıkar.
Dışkısının miktarı da normalda kat kat fazla olur ve rengi de normalden daha koyudur.
Dişi yuvalığın zeminini kemirir. Normalde daha fazla mürekkep balığı kemiği tüketir.
Yumurtlama belirtilerine ilişkin diğer bir makaleye buradan ulaşabilirsiniz.
MUHABBET KUŞLARIMIN ÇİFTLEŞMESİ İÇİN KIZIŞTIRICI YEM KULLANABİLİR MİYİM, KIZIŞTIRICI YEM NEDİR?
CEVAP: Muhabbet kuşu yem karışımlarına çiftleşme isteğini arttıran nijer gibi tohumları az miktarda ekleyebilirsiniz. Evcil hayvan mağazalarında kızıştırıcı yem adı altında satılan yemlerden almanıza gerek yoktur.
MUHABBET KUŞLARINDA ÜRETİMİ ZORLAŞTIRAN VE KOLAYLAŞTIRAN FAKTÖRLER NELERDİR?
CEVAP: Muhabbet kuşlarından yavru almak sanıldığı kadar zor değildir. Üretimi zorlaştıran ve kolaylaştıran en önemli faktör kuşlarınızın karakteridir. Bazı çiftler en kötü bakımla sorunsuz bir şekilde yavrulayıp, yavru büyütürken bazı çiftler en iyi bakım ve şartlarda anlaşmalarına rağmen bu çiftlerden yavru almak mümkün olmamaktadır.
Üretimde şans faktörü de unutulmamalıdır. Herşey yolunda gitse bile son aşama olan yavrunun bağımsızlığını kazanmasında sorun çıkabilir. Yem kırmayı bir türlü öğrenemeyen yavrular 2. ayını doldurmadan ölebilir.
100 çift muhabbet kuşu olan bir üretici düşünün.Bu üretici damızlık olarak kendine seçtiği çok güzel bir dişi yavruyu 1 yaşına kadar özenle yetiştiriyor. Daha sonra yetişkin olan kuşu salmada anlaştığı bir erkek kuşla üretim kafesinde eşe atıyor fakat dişi yumurtlamıyor. Üretici bir süre sonra bu kuşu farklı bir kuşla eşe atmayı deniyor fakat bu sefer de yumurtalar boş çıkıyor. 3. denemesinde ise erkek yumurtaları kırıyor. Kuş 2 yaşına geldiğinde hala yavru alamayan üretici bu kuşu elinden çıkarabilir veya elinde tutup denemeye devam edebilir. Üretimde başarılı olmak için unutulmaması gereken 3. unsur ise sabırlı olmaktır.
DİŞİ MUHABBET KUŞUNUN BİR KULUÇKADA KAÇ TANE YUMURTASI OLUR?
CEVAP: Genellikle dişi muhabbet kuşları 5-7 civarı yumurta yaparlar. Seyrek olarak daha az, örneğin 3 veya çok daha fazla, örneğin 10 yumurta yapan muhabbet kuşları da vardır.
DİŞİ VE ERKEK MUHABBET KUŞU ÜREME İSTEĞİNİ NASIL BELLİ EDER?
CEVAP: Dişi muhabbet kuşları yumurtlayacakları zaman normalden daha fazla kalsiyum tüketirler. Eğer kafese asılı bir yuvalık varsa dişi muhabbet kuşu zamanının çoğunu yuvalıkta geçirir. Bu sırada yuvalığın içinde kemirme sesleri duyabilirsiniz.
Dişi muhabbet kuşu yuvalık zeminini içgüdüsel olarak kemirir. Erkek muhabbet kuşları çiftleşmek istediklerinde eşlerine sürekli kur yaparlar, erkek ayağını dişinin sırtına koymaya çalışır.
KAÇ YAŞINDA EŞ ALMALIYIM?
CEVAP: Tek baktığınız muhabbet kuşunuza eş alırken mümkün olduğunca onun yaşına yakın bir muhabbet kuşu almanızda fayda vardır.
Örneğin 2 yaşındaki bir muhabbet kuşuna 2-3 aylık bir yavruyu eş olarak almak doğru degildir. 2 yaşındaki kuş çiftleşmeye fazlasıyla istekli ise davranışları yavru için fazlasıyla rahatsız edici olabilir.
1 yaşındaki bir muhabbet kuşuna mümkünse 6 aylıktan daha büyük bir eş alınmalıdır. 3-4 yaşındaki bir muhabbet kuşuna ise en azından
1 yaşında bir eş alınması daha uygundur.
ÜRETİM İÇİN ÇİFT SEÇİMİ NASIL YAPILIR?
CEVAP: Muhabbet kuşu üretmeye karar veren insanlar genelde evcil hayvan mağazalarından yaşını ve geçmişini bilmedikleri damızlık muhabbet kuşları satın alırlar. Yavru alma hevesi olan herkese tavsiyemiz yavru muhabbet kuşları alıp bunları büyütmesidir, yani yaklaşık bir senelik bir bekleme süresi vardır.
Damızlık muhabbet kuşlarını satın aldığınızda bu kuşların geçmişini, yaşlarını bilmediğiniz için onlara ne kadar iyi bakarsaniz bakın yavru alamayabilirsiniz. Örneğin dişi yumurtlasa bile yumurtlarını kıran bir kuş olabilir veya erkek dişi kuşlara hiç ilgi göstermeyen çok yaşlı bir kuş olabilir.
EŞLEŞTİRME, EŞ SEÇİMİ VEYA TANIŞTIRMA NASIL YAPILMALIDIR?
CEVAP: Genelde evde tek muhabbet kuşu besleyen insanlar evcil hayvan mağazalarından satın aldıkları ikinci bir kuşu eve getirdiklerin kuşların hemen eş olacaklarını zannederler. Durum hiç de sanıldığı gibi degildir.
Örneğin uzun yıllar tek bakılan muhabbet kuşları yıllarca kendi türünden bir canlı görmedikleri ve insanlar ile arkadaşlık etmeyi seçtikleri için eve yeni gelen kuşa hiç ilgi göstermezler hatta kıskanıp ona zarar vermeye de kalkışabilirler. Bu yüzden bir yaşını doldurmadan tek beslediğiniz kuşunuza eş almanızı tavsiye ederiz.
Eğer çift olarak kuş satın alıyorsanız ve yavru alma hevesiniz varsa kuşları satın alacağınız yerde bir müddet kuşları izleyip, birbiriyle anlaşan, birbirini kaşıyan veya besleyen bir çift muhabbet kuşunu seçmelisiniz.
Tek olarak baktığınız bir muhabbet kuşuna eş almak istediğinizde yapılacak en doğru davranış ona eşini kendisinin seçme fırsatını tanımanızdır. Örneğin kuşunuzu evcil hayvan mağazasında bir çok arkadaşının bulunduğu bir kafese koyup bir süre izlersiniz. Anlaştığı bir muhabbet kuşu varsa onu satın alırsınız.
Dişi muhabbet kuşları daha zor eş seçtikleri için salmadaki erkek sayısının dişi sayısından daha fazla olmasında yarar vardır. Eğer kuşunuzun eşini seçme şansı yok ve siz ona eş aldıysanız onları bir araya getirdiğinizde anlaşabilmeleri için onlara zaman tanımalısınız.
Örneğin ikinci kuşunuzu satın aldığınızda onları bir süre ayrı kafeslerde tutup daha sonra bir araya getirmek, tanıştırma için sıkça kullanılan bir yöntemdir.
KUŞLARINIZ ÇİFTLEŞİYOR...BU BİR GEBELİK MİDİR VE YUVA TAKILMALIMIDIR?
CEVAP: HAYIR. Genç yaştaki muhabbet kuşları yavrulama amaçlı olmayan cinsel ilişkilere düşkündürler. Sadece bu davranışları; çiftleştiğini gördüğünüz eş kuşların, yumurtalayacağını düşünmeniz ve kafese yuva takmanız ve onları gelecekteki yavrular için hazırlamanız anlamı ifade etmeyecektir. Yaşlarına dikkat etmeksizin; bir yuva takarak, yumurtalamaları ve yavru sahibi olmalarına yol açmaktan kaçınmalısınız. Kuşlarınızın sağlığı için minimum üretim yaşı , dişi ve erkek kuşlar için 12 ay olmalıdır.
EŞ OLARAK ALDIĞINIZ KUŞLAR HAKKINDA NE BİLİYORSUNUZ?
CEVAP: Eş aldığınız kuşlar hakkında araştırma yaparak , (Bir iki kez üretim yapan komşu çocuğa değil) satan kişiye (güvenilir olmalıdır) ve deneyimli üreticilere tüm aydınlatıcı soruları sordunuz mu?. Üretim yapacağınız çiftin geçmişi (yaşam koşulları, üretimdeki sorunları, davranış özellikleri vs.) ve sağlık durumları hakkında bilginiz var mı? Üretim amaçlı yeni satın alınan çifti; üretim sürecine almadan önce, kişilikleri ve geçmişleri hakkında bilgi edinmeniz ve zaman periyodu içinde yeni ortamlarına alışma olanağı tanımanız gerekmektedir. Muhabbet kuşlarında stres, hastalığa eşittir... Yakalanmaları, petshopa taşınmaları, evinize getirilmeleri, üretim kafesine konulmaları... Bütün bu şeyler; eve getirdiğinize direkt olarak üretim aşamasına sokarsanız çoğunlukla hastalanmalarına kısmen de üretim sürecindeyken ölmelerine neden olur.
ÜRETİM İÇİN TÜNEKLERİ GEREKTİĞİ BİÇİMDE AYARLADINIZ MI?
CEVAP: Üretim kafesindeki tünekler, çiftleşme pozisyonunun başarılı olması için ince olmamalı ve sağlam, sabit olmalıdır. Kendi çevresinde dönen ve ince olan tünekler, gerektiği gibi sıkıca tutulamazlar, çiftleşme veya yumurtaların döllenmesine yardımcı olmazlar. Tünek problemine dikkat etmezseniz, yumurtaların bırakılmasından sonra, kuluçkada, döllenmemiş, boş yumurtalarla karşılaşırsınız. Yaş da doğurganlığı etkilemektedir.... çok genç yaşta yumurtalar döllenmeyecektir. Çok yaşlı kuşlarda da aynı sonuçla karşılaşılır.
DİŞİ VE ERKEK MUHABBET KUŞUM ANLAŞTI MI?
CEVAP: Bu ilişkiler, salmalarda, üretim dönemi dışında kurulmuştur ve bir kez oluşan ilişki yıl boyunca sürer. Erkek ve dişi, görsel olarak birbirlerini tanır.
Eşlerin birkaç özel davranış biçimi vardır:
* Eşler , önemli ölçüde diğerlerinden daha çok bir arada otururlar.
* Bütün erkekler, eşlerinin yanında daha sık tüylerini düzeltirler.
* Dişiler, eşi olmayanların yanında tüylerini daha çok düzeltir.
* Kur şarkısı, eşlerin özel davranışı değildir. Bununla birlikte; kur şarkısı, eş şarkıya karşılık vermişse çok sık olarak kur beslenmesini takip eder.
* Gaga dokunması, eşlerin en sık özel davranışlarındandır.
* Dişiler tarafından yem istenmesi/dilenmesi , kesinlikle eşlerin özel davranışıdır.
* Erkekler, eşlerini ,diğerlerinden önemli ölçüde daha çok beslerler.
* Bir erkek, bir dişi tarafından yalnızca hasta olduğu zaman beslenir.
* Dişiler, eşlerine karşı saldırganlık göstermeye çekinirler.
* Erkekler de eşlerine gaga darbesi vurmaya çekinirler.
* Dişiler,eşi olmayanlara karşı saldırgan davranışlar göstermekten çekinmezler.
YUVALIK NE ZAMAN TAKILMALIDIR?
CEVAP: Muhabbet kuşları 8-12 aylık arasında erişkin olurlar, dişilerin erişkinliğe ulaşması erkek muhabbet kuşlarından daha uzun sürer. 6 aylık bir çift muhabbet kuşunun kafesine yuvalık takmak doğru degildir. 9 aylık olduklarında çiftlerinizin kafesine yuvalık takabilirsiniz.
Dişinin yuvalığa ilgi duyması ve yumurtlaması 2-3 ay sürebilir. Damızlık muhabbet kuşlarını satın aldığınızda ortama alışmaları için onlara en azından 1-2 ay süre tanımalısınız. Bir çok kişi sabırsız davranıp satın aldığı damızlık muhabbet kuşlarını eve getirdiği gibi kafeslerine yuvalık takmaktadır.
Kuşları satın alan kişi, kuşların geldiği ortamı, yorgun olup olmadıklarını, yaşlarını bilmediği için kafese hemen yuvalık asmak doğru degildir.
ÜRETİM ORTAMI VE YUVALIK, KAFES NASIL OLMALIDIR?
CEVAP: Üretim ortamı temiz, sessiz ve güneş alan bir ortam almalıdır. Bazı üreticiler zifiri karanlık ortamlarda sadece florasan lamba kullanarak üretim yapmakta, kuşlar belki de ömürleri boyunca güneş ışığından mahrum kalmaktadır ki bu da çok yanlıştır.
Üretimde kullanılan malzemeler her çift için farklı olmalıdır. Örneğin her çiftin yem, mama kapları, suluğu ayrı olmalıdır. Bu sayede üretimhande ortaya çıkabilecek bir salgın hastalı daha kolay farkedebilir ve önleminizi alabilirsiniz.
Verimli üretim yapabilmek için çiftlerinize en iyi imkanları sağlamalısınız, üretimdeki muhabbet kuşlarının uçma imkanları olmadığı için üretimde kullanılan gözler mümkün olduğunca büyük olmalıdır. Yuvalıklar da yavruların anne tarafından ezilmemesi için veya birbirini ezmemeleri için yeterince büyük olmalıdır.
MUHABBET KUŞLARINDAN KAÇ YAŞINA KADAR YAVRU ALINABİLİR?
CEVAP: Dişi muhabbet kuşlarından 3-4 erkek muhabbet kuşlarından 6 yaşına kadar yavru alınabilir. İlerleyen yaşına rağmen hala çiftlerinizden yavru almaya çalışırsanız onların sağlığını tehlikeye atan durumlar söz konusu olabilir.
Örneğin yumurta tıkanması yaşlı kuşlarda daha fazla görülür ve dişi muhabbet kuşunuzun ölümüne sebep olabilir. İlerleyen yaşlarda yavru bakımı çiftler için daha stresli ve yıpratıcıdır.
MUHABBET KUŞLARINI KIZIŞTIRMAK İÇİN NE YAPABİLİRİM?
CEVAP: Çiftleşme ve üreme belirtileri göstermeyen kuşları daha istekli hale getirmek için çeşitli yöntemler denemek mümkündür. Uygulanabilecek yöntemler bazı çiftlerde işe yarayabilir, bazılarında işe yaramaz. Örneğin yem karışımına nijer gibi kızıştırıcı tohumlar ekleyebilirsiniz.
Çiftlerinize çok az miktarda bal verebilirsiniz. Salmalarda dinlendirme yoluna gidebilirsiniz. Kuşların anlaştıkları halde çiftleşmemesinin sebebi %90 sahibinin onlara uyguladığı bakım ile ilgilidir. Bakım koşullarınızı yeniden gözden geçirmeniz gerekir.
Tüm bu yapılanlara rağmen çiftleşme olmazsa ayırma yöntemini deniyebilirsiniz.
ayırma yöntemine buradan ulaşabilirsiniz
MUHABBET KUŞLARI ÜRETİME NASIL HAZIRLANIR?
CEVAP: Üreticiler kuşlarını üretime hazırlarken onları salmalarda tutarlar, salmalarda barınan muhabbet kuşlarının uçma imkanları vardır. Uçma imkanına sahip olan kuşlar da kafeste bakılanlara göre fiziksel anlamda üretime çok daha hazır olurlar.
Salmalarda daha geniş hareket alanı olduğu için vücutlarında yağlanma daha az olur. Üretime hazırlanan kuşlara daha az yağlı bir yem karışımı verilmesi daha uygundur. Örneğin salmalardaki kuşlarda yemdeki aspur (darıya oranla daha yağlı bir tohumdur) oranı %20 üretimdekilerde %35 olabilir.
Üretimdeki çiftler yavru büyüttükleri için hergün mama verilmesi gerekmektedir. Salmalarda üretime hazırlanan kuşlara çok daha seyrek olarak mama verilmelidir. Örneğin haftada 1-2 defa.
BİR ÇİFT KAÇ YAVRU BAKMALIDIR?
CEVAP: Bir çift muhabbet kuşu her kuluçkada ortalama 4-6 arası yavruya fazla zorlanmadan bakabilir. Tavsiye edilebilecek sayı ise bir çifte en fazla 5 yavru baktırmaktır.
Çiftler 2 aylık aralarla üst üste kuluçkaya yattıkları için her kuluçkada 6-7 yavru bakmak onlar için fazlasıyla yıpratıcı olur. Bu yüzden yorulduğunu farkettiğiniz çiftlerinizi dinlendirmek için yuvalığı kafesten çıkarmanız gerekir.
Eğer çiftiniz birden fazlaysa fazla olan yumurtaları veya yavruları daha az sayıda yavru büyüten çiftlerinde altına koymak iyi bir yöntemdir.
ÜRETİM SÜRESİNCE BAKIM VE BESLENME NASIL OLMALIDIR?
CEVAP: Üretimdeki çiftler ve yavruları için kuluçka süresince her gün mama yapılması gerekir. Mamalar belirli saatlerde verilmeli ve gün içinde bir süre sonra toplanmalıdır.
Dişi muhabbet kuşları bu dönemde yumurtlarken kaybettikleri kalsiyumu karşılamak için yavrular yumurtadan çıktıktan sonra yumurta kabuklarını yiyebilirler. Tekrar yumurtlayacakları için üretim boyunca kalsiyuma ihtiyaç duyarlar. Ayrıca hergün verdiğiniz yumurta mamasına haşladığınız yumurtanın kabuklarını toz haline getirip ekleyebilirsiniz.
Kuşların kalsiyum ihtiyacını karşılaması için kafeslerinde her zaman mürekkep balığı kemiği veya alçıdan yapılmış gaga taşları bulunmalıdır.
ÜRETİM AŞAMALARINDA YUVALIĞIN VE KAFESİN TEMİZLİĞİ NASIL YAPILIR?
CEVAP: Kuluçka sırasında ve yavrular yumurtadan çıktıktan sonra çekinmeden kafes temizliğini herzamanki gibi yapabilirsiniz. Üretim aşamalarında genelde akıllarda soru işareti yaratan konu yuvalığın temizliğidir. Üreticiler genelde yuvalığın içinde kullandıkları talaşı her kuluçkada değiştirirler. Yavruların tamamının yuvalıktan atlama süreleri olan yaklaşık 2 aylık süre zarfında yuvalığın içinde kullanılan talaşı hiç değiştirmezler.
Çiftleriniz sizden ürkmüyorsa ve yavruları elinize almanızı yadırgamıyorlarsa 2 aylık süreçte 2-3 defa yuvalığın içindeki talaşı değiştirebilirsiniz. Eğer yuvalığın içinde talaş veya benzeri bir malzeme kullanmassanız, yavruların ve dişi muhabbet kuşunun dışkısı yuvalığın içinin balçık gibi olmasına ve kokmasına sebep olur. Dışkılar yavruların ayaklarında kuruyabilir. Bu durumda yavruların ayaklarını ılık suda bekleterek kuruyan bu dışkıları kolayca temizleyebilirsiniz.
Yuvalığın içinde talaş kullanılırsa yavruların kendi dışkıları talaşla birleşerek kurur ve yavruların ayaklarının kirlenmesi engellenir.
MUHABBET KUŞLARI HANGİ AYDA, NE ZAMAN ÇİFTLEŞİRLER?
CEVAP: Muhabbet kuşlarından yılın oniki ayı yavru almak mümkündür.
FARKLI BOYUTTAKİ MUHABBET KUŞLARINDAN YAVRU ALABİLİR MİYİM, ÇİFTLEŞMELERİ SIRASINDA SORUN OLUR MU?
CEVAP: Farklı büyüklükteki muhabbet kuşları eş olabilirler. Boyut olarak aralarında farklılık olursa çiftleşme sırasında sorunlar olabilir.
DİŞİ MUHABBET KUŞUMUN CERE RENGİ DEĞİŞTİ, ÜREMEYE ELVERİŞLİ MİDİR?
CEVAP: Dişi muhabbet kuşlarının cere rengi kahverengi ise genel olarak üremeye elverişlidir diyebiliriz ama dişinin yumurtlayabilmesi için yaşının da uygun olması gerekir.
Cere rengi beyaz, açık mavi oldu durumlarda bile dişi muhabbet kuşu yumurtlayabilir.
YUVALIKTAN ATLAYAN YAVRULARI NE ZAMAN AYIRMALIYIM, ANNE BABALARI ONLARA ZARAR VERİR Mİ?
CEVAP: Yuvalıktaki yavrular yaklaşık 40 günlük olduklarında bağımsızlığını kazanır. En küçük yavrular için bu süre daha uzun olur. Yuvalıktaki yavrular yuvadan kendileri atlayabilir veya anne-babaları tarafından yuvalıktan atılabilirler.
Bir yavruyu anne - babadan ayırmadan önce mutlaka yem yediğinden emin olmak gerekir.
Yavruların yuvalıktan atladıktan sonra bir süre daha anne-babaları ile birlikte kalması faydalıdır, bu sayede onlardan çok şey öğrenebilirler.
MUHABBET KUŞLARIMDAN YAVRU ALABİLMEK İÇİN YAŞLARI KAÇ OLMALIDIR?
CEVAP: Muhabbet kuşları 6-8 aydan itibaren olgunlaşır ve üreyebilirler. Beslenmeye ve bakıma bağlı olarak bu süre değişkenlik gösterebilir. Ancak muhabbet kuşlarında erken üreme bazı olumsuz sonuçlar doğurabilir. Buna örnek olarak yumurta tıkanması erken üremelerde sıkça rastlanan bir problemdir ve ölümcül olabilir. Bu nedenle dişi muhabbet kuşları 8 aylık olmadan yuvalık takmak sakıncalı olabilir.
YUVALIK KONTROLÜ NASIL YAPILIR?
CEVAP: Kuluçkadaki çiftler, özellikle dişi muhabbet kuşu mümkün olduğunca az rahatsız edilmelidir. Yumurta ve yavru kontrolu yapılırken yuvalığın kapağı bir anda açılmamalıdır.
Yuvalık kontrolunün günde en az iki defa yapılmasında fayda vardır. Bu kontrolller anne veya babanın zarar verdiği yavruları daha erken farketmenizi sağlar, yavruların daha fazla zarar görmesini engelleyebilirsiniz. Yumurtayı kırmış fakat yumurtadan çıkamamış civcivlerin yumurtadan çıkmasını sağlayabilirsiniz.
Günü geldiği halde yumurtadan çıkmamış yavruları kurtarmanın yolu ise yumurtalara numara vermek ve zamanında çatlamayan yumurtaları özenli bir şekilde açmaktır.
MUHABBET KUŞLARINDA ÜRETİME BAŞLARKEN KARŞILAŞILAN PROBLEMLER NELERDİR?
CEVAP: 1. Eş beğenmeme: Tek bakılan bir muhabbet kuşuna eş alırken bu makaledeki eş/çift seçimi veya tanıştırma nasıl yapılmalıdır ? bölümünü okumalısınız. Eğer kuşunuz eşini kendi seçmediyse eve yeni gelen arkadaşıyla anlaşmaları çok uzun bir zaman alabilir veya hiç bir zaman birbirlerine ilgi duymayabilirler. Bu aşamada kuşların sahibinin fazlasıyla sabırlı olması gerekir. Eğer bir araya getirdiğinizde kavga etmiyorlarsa onlara eş olabilmeleri için 2-3 ay süre tanımalısınız. Hala anlaşmıyorlarsa eş değiştirmeye gidilebilir.
2. Eşlerin anlaştıkları halde çiftleşmemesi: Yapılması gereken ilk şey bakım koşullarının ve kuşlarınızın fiziksel durumlarının gözden geçirilmesidir. Örneğin çiftlerden biri tüy dökümü döneminde olabilir. Tüy dökümünde olan bir muhabbet kuşu fiziksel olarak yorgun ve yıpranmış olduğu için muhabbet kuşunun çiftleşme isteği duymaması çok normaldir. Genelde erkek muhabbet kuşları her zaman çiftleşmek isterler ama dişi muhabbet kuşları belirli dönemlerde hazır olurlar. Dişi muhabbet kuşlarında cere rengi kuşun üremeye elverişli olup olmadığı konusunda bizlere bilgi verir. Cere rengi kahverengi ise üremeye elverişli, açık mavi/beyaz ise üremeye elverişli olmadığı şeklinde yorumlayabiliriz ama bu %100 güvenilir bir tespit değildir. Dişi muhabbet kuşu cere rengi beyaz olduğu durumda bile yumurtlayabilir.
Kuşların çiftleşmemesi onların bakım koşullardan da kaynaklanabilir. Örneğin dişi muhabbet kuşu yuvalığın içinin karanlık olmasını ister. Eğer yuvalığın girişi güneşe bakıyo ve içeri ışık giriyorsa dişi muhabbet kuşu yuvalığa girmeyi ve çiftleşmeyi istemeyebilir. Hiç uçurulmayan ve aşırı derecede kilolu muhabbet kuşları da çiftleşme konusunda isteksiz davranırlar.
3. Dişi muhabbet kuşunun yumurtlamaması: Bazen dişi ve erkek muhabbet kuşları çiftleştikleri halde ve dişi vaktinin çoğunu yuvalıkta geçirdiği halde dişi muhabbet kuşu yumurtlamayabilir. Bu durum kuşun yaşı veya sağlık durumu ile ilgilidir. Kendinize ilk sormanız gereken soru kafesinde kalsiyum ihtiyacını karşılayabileceği mürekkep balığı kemiği veya alçıdan gaga taşı var mıdır ? Eğer bunda sorun yoksa kuşun poposunu kontrol edebilirsiniz. Bazen dişi muhabbet kuşları üreme sistemlerindeki kist benzeri yapılar sebebiyle yumurtlayamıyorlar. Eğer poposunda anormal bir şişlik varsa ve yumurtlamıyorsa veterinere gitmenizde fayda var. Yumurta tıkanması durumuna kuluçka sırasında karşılaşılan problemler bölümünde değinilmiştir. Eğer dişi muhabbet kuşunuz 3-4 haftadır yuvalıkta duruyor ve hala yumurtlamıyorsa yuvalığı çıkarmanızda fayda vardır.
4. Dişi muhabbet kuşunun yuvalığa girmemesi: Dişi muhabbet kuşu bazen kafese takılan yuvalığa hiç ilgi göstermez. Bunun sebebi dişinin üreme için kendini hazır hissetmemesi veya rahatsız olduğu bir şey olabilir.
5. Eşlerden birinin yumurtaları kırması, yuvadan atması veya yemesi: Bu üç durumun da farklı sebepleri olabilir. Örneğin kalsiyum ihtiyacını karşılayamayan (kuşun kafesinde mürekkep balığı kemiği yoksa) dişi muhabbet kuşu yumurtladığı gibi kendi yumurtalarını yiyebilir. Dişi muhabbet kuşu yumurtanın boş olduğunu anlarsa yuvalıktan atabilir. Bazı dişi muhabbet kuşları aşırı derecede hashas olurlar ve rahatsız edildiklerinde yumurtalarını kırabilirler. Dişi muhabbet kuşları yumurtadan yavru çıkmayacağını anladıkları zaman veya kıskançlık sebebiyle yumurtalarını kırabilir/yiyebilirler. Bir tanıdığımın başına gelen bir olayı anlatmak istiyorum. Sürekli yumurtlayıp sorunsuz bir şekilde yavru büyüten bir çift muhabbet kuşunun yanına kuşların sahibi başka bir kafeste bir çift muhabbet kuşu daha getiriyor. Ertesi gün eski çiftinin kuluçkada olan dişisinin yuvalığa hiç girmediğini farkediyor ve yuvalığın kapağını açtığında 6-7 tane yumurtanın hepsinin yokoldugunu görüyor. Yavruların yumurtadan çıkmasına bir kaç gün kala dişinin tüm yumurtaları yediği ortaya çıkıyor. Bu örnekte de görülebileceği gibi kuluçkadaki muhabbet kuşları bize önemsiz gibi görünen şeylerden rahatsız olup yumurtalarına zarar verebiliyorlar.
6. Boş/dollenmemiş yumurtalar: Dişi ve erkek muhabbet kuslarınızın çiftleştiklerini gördüğünüz ve dişi de yumurtaların üstünde durduğu halde günü geldiğinde yumurtalardan yavru çıkmayabilir. Yumurtalari kırıp içine baktığınızda sadece kurumuş yumurta sarısı görüyorsanız bu durumda eşlerden birinin üreme konusunda problemli olduğunu düşünebilirsiniz. Örnegin çok yaşlı bir erkek muhabbet kuşuna sahipseniz her kuluçkada yumurtaların bir çoğunun veya tamamının döllenmemiş olması olağan bir durumdur. Üst üste bir kaç kuluçka sonunda hala boş yumurtalar varsa eş degiştirme yoluna gidebilirsiniz.
7. Kabuksuz ve garip şekilli yumurtalar: Kabuksuz ve garip şekilli yumurtalar büyük ihtimalle dişi muhabbet kuşunun bünyesi veya bakım koşuları ile ilgilidir. Geçirdiği bir rahatsızlık, vücuttaki mineral eksikliği gibi sebepler de kabuksuz ve anormal şekilli yumurtaların ortaya çıkmasına sebep olabilir. Dişi muhabbet kuşu normalden daha uzun ve ince yumurtalar yumurtlayabilir ve bu yumurtalardan sorunsuz bir şekilde yavru çıkabilir. Genelde bu tür yumurtalar kötü beslenen kuşlarda görülür
MUHABBET KUŞLARINDA KULUÇKA SIRASINDA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER NELERDİR?
CEVAP: 1. Eşlerden birinin yavrulara zarar vermesi: Bu durum için çesitli örnekler vermek mümkündür. Dişi tekrar yumurtlamak isterse yavrulardan genellikle en küçük olanına zarar verebilir. Dişi muhabbet kuşu, diğer yavrular zaten büyümüş ve yuvadan atlamak üzere oldukları için en küçük yavruya zarar verir. Erkek muhabbet kuşu da yavruları kıskanıp dişinin kendisiyle ilgilenmesine isterse yavrulara zarar verebilir. Ayrıca dişi muhabbet kuşlarının stres sebebiyle yavrulara zarar vermesi sözkonusudur. Örneğin kuluçka süresince ve yavruların yumurtadan çıktığı andan itibaren iyi beslenemeyen bir dişi stres olup yavruların kafasını gagalayabilir veya tüylerini yolabilir. Bu durumda eslerden hangisinin yavrulara zarar verdigini bulup onu ayirmak gerekir, kafeste yavrularla tek kalan anne veya babanin da yavrulari beslediginden emin olmaniz gerekir. Yavrularla yalniz kalan muhabbet kusu cok buyuk olasilikla yavrulari besler ve buyutur. Zaman zaman ayirdiginiz kusu kafese geri koyup bir sure izleyebilirsiniz. Yavrulara hala zarar veriyorsa yine ayirmaniz gerekir.
2. Eşlerden birinin ölmesi: Yavrular yumurtadan çıktıktan sonra eşlerden biri ölürse yavruların yaşama olasılığı da azalır. Eger yavru sayisi fazlaysa bu durum yalniz kalan muhabbet kusu icin fazlasiyla yipratici olur. Bu durumda yavrularin yasama sansini arttirmak icin yapilmasi gereken en dogru sey kuluckada olan yavrulu baska ciftleriniz varsa yavrulari onlarin altina koymaktir. Boyle bir imkaniniz yoksa ve yalniz kalan muhabbet kusu yavrulara bakmaya devem ediyorsa sorun biraz olsun asilir. Bu asamada siz de zaman zaman yavrulari siringa yardimi ile elle besleyebilir ve yalniz kalan muhabbet kusuna yardimci olabilirsiniz. Eslerden biri oldugunde kalan muhabbet kusu yavrulara bakmayi tamamen reddebilir. Bu durumda yavrulari baska ciftlerin altina koyma sansiniz yoksa sizin insan ustu bir caba gostermeniz gerekir. Yavrular cok kucukse beslenmeleri ve sicak tutulmalari cok zor oldugu icin yavrulari yasatmak neredeyse imkansizdir. Yavrularin elle beslenmesi ile ilgili ayrintili bir yazi kutuphane yeralmaktadir.
3. Yavruların ezilerek veya başka sebeplerle ölmesi: Yavrular yumurtadan ciktiktan sonra cesitli sebepler olebilir. Ornegin ilk defa kuluckaya yatan 1 yasindaki genc disi bir muhabbet kusu cok acemi oldugu icin yumurtadan cikan yavrularin uzerine basarak yavrularin ezilmelerine ve olmelerine sebep olabilir.
4. Yumurta tıkanması, kuluçka sırasında eşlerden birinin hastalanması, tüye girmesi: Bu tur durumlarda kulucka sonlandirilmali ve yuvalik sokulmelidir. Yumurta tikanmasi ile ilgili ayrintili bir yazi kutuphane hastaliklar kategorisinde yer almaktadir.
5. Yavruların yeterince beslenememesi: Ozellikle yavrulardan en kucugu kardesleri ile kiyaslandiginda gelisimini daha gec tamamlar. Buyuk olan yavrular anneleri tarafindan daha fazla beslenirler.Yavrularin elle beslenmesi ile ilgili ayrintili bir yazi kutuphane yeralmaktadir.
6. Dişinin yavrular yuvalığı terketmeden tekrar yumurtlaması veya eşlerin tekrar çiftleşmeye başlaması:
Muhabbet kuslari bazen yuvaliktaki yavrular henuz buyumeden ve yuvaliktan atlamadan tekrar ciftlesmeye baslayabilir ve disi yumurtlayabilir. Bu durumda ciftler yuvaliktaki yavrularina bakmaya devam ederler. Yuvaliktaki yumurtalari toplayip erkek ve disinin yavrularla daha fazla ilgilenmelerini saglayabilir veya hic karismayabilirsiniz.
7. Yavruların yuvalıktan erken atlamaları veya atılmaları: Yavrularin yuvaliktan atlamalari 4-5 haftalik olduklari doneme denk gelir. Bazen 3 haftalik yavrularin da yuvaliktan atladiklari veya anne-babalari tarafindan atildiklari olur. Bu durumda yapilacak en dogru davranis yavruyu yuvaliga geri koymaktir. Esler yavruyu tekrar tekrar yuvaliktan atmaya devam ediyor ve yavruya zarar da veriyorlarsa yavruyu baska bir kafese almak gerekebilir. Bu durumda yavrunun yem yediginden emin olunmali yemiyorsa da tekrar anne-babasi ile ayni kafese konmalidir.
8. Kuluçka sırasında eşlerin kavga etmesi: Bazen kuluçka sırasında eşler birbirleriyle şiddetli biçimde kavga edebilirler. Örneğin erkek muhabbet kuşu tekrar çiftleşmek ister fakat dişi yavrularla ilgilenmeyi seçerse dişi ve erkek birbiriyle kavga edebilir. Erkek muhabbet kuşları bazen eşlerinin yuvalıktan çıkmasından rahatsız olup onları yuvalığın içine girmeleri için zorlayabilirler.
9. Kuluçka sırasında yuvalığın bitlenmesi: Bu durumda yapılacak en doğru şey yuvalığı değiştirmektir. Evcil hayvan mağazalarında satılan spreyleri yavrularda kesinlikle kullanmamalısınız.
10. Yavruların yumurtadan zamanında çıkmaması: Bu durumun sebebi embriyonun yumurta içindeki gelişimini çeşitli nedenlerle tamamlayamaması, yumurta kabuğunu kıramaması ve yumurta içinde ölmesi olabilir. Örneğin çok fazla yumurtası olan bir dişi muhabbet kuşu tüm yumurtaları eşit derecede ısıtamayabilir. Yazın aşırı sıcak havalarda yavrular yumurtaların içinde kolayca ölebilir. Özellikle yazın yuvalığın içindeki yumurtaların üzerine çok az miktarda spreyle su sıkılabilir.
11. Dişi muhabbet kuşunun yumurtaların üzerinden kalkması: Dişi muhabbet kuşu yumurtalar boşsa veya ortamdaki bir şeyden rahatsız olursa yumurtaların üzerinden kalkabilir. 1-2 saatten fazla yumurtaların üzerinde yatmayı bırakırsa yumurtalar soğur ve içindeki embriyolar ölür.
MUHABBET KUŞLARINDA YAVRULAR YUVALIKTAN ATLADIKTAN SONRA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER NELERDİR?
CEVAP: Yavruların yuvalıktan atladıktan sonra yem kırmayı öğrenememeleri: Yavrulardan bazıları yuvalıktan atladıkları halde yaşıtları gibi yem kırmayı öğrenemeyebilir. Bu durum insanlar açısından çok can sıkıcı ve üzüntü verici şekilde sonuçlanabilir. Bu şekilde ölen yavrular genellikle anne - babalarından erken ayrılan ve yem yedi sanılıp evcil hayvan mağazalarında satışa sunulan 4-5 haftalık yavrulardır. Örneğin evcil hayvan mağazasından farkında olmadan bu durumdaki bir yavruyu satın almış olabilirsiniz ve yavrunun yem kıramağını farkedersiniz, yavruyu anne babasına geri götürme şansınız yoktur. Bu durumda yavruyu elle beslemek gerekir fakat yavru buna rağmen yem kırmayı öğrenemeyebilir, günden güne eriyerek zayıflar ve ölebilir. Yavruların anne babalarından ayrılmadan önce yem kırmayı öğrenip öğrenmediklerinden mutlaka emin olunmalıdır. Bunun için anne babasından ayrılan yavruların kursakları gün içinde düzenli olarak kontrol edilmelidir. Yavru yem kırmayı başaramıyor ve kursağı boşsa yuvalığın içine veya kafese geri konmalıdırlar. Eğer aceleniz yoksa ve anne-babaları yavrulardan rahatsız olmuyor, onlara zarar vermiyorsa yavrular 2-3 aylık olana kadar onları anne-babaları ile beraber tutabilirsiniz. Bu sayede yavruların herşeyi daha hızlı öğrenirler. Yavruların elle beslenmesi konusunda kütüphanede ayrıntılı bir yazı mevcuttur.
2. Yavrularda çarpık bacaklar: Eğer yavrularda bacaklar yanlara doğru açılıyor ve yavru ayaklarını karnında toplayamıyorsa çarpık bacaklılık söz konusudur. Bu durumda yavrunun ayaklarını bir araya getirmek için sünger veya bir bez parçası kullanılabilir. Ne kadar erken müdahale edilirse yavrunun ayaklarındaki problemin düzelmesi şansı o kadar fazladır. Bu konuyla ilgili kütüphanede hastalıklar kategorisinde ayrıntılı bir yazı mevcuttur.
3. French molt hastalığı: Bu hastalığa yakalan yavrularda kanat ve kuyruk tüyleri düşer. Kuş büyük ihtimalle hayatının sonuna kadar hiç uçamaz. Ender olarak dökülen kanat tüylerinin kalıcı olarak çıktığı görülür. Hastalığın sebebi bilinmemektedir. Bu çiftinizden mümkünse bir daha yavru almamak en doğrusudur. Özürlü yavruların dünyaya gelmesini hiç birimiz istemeyiz. Bu konuyla ilgili kütüphanede hastalıklar kategorisinde ayrıntılı bir yazı mevcuttur.
4. Kuşlar neden sürekli yumurtlar? Dişi muhabbet kuşumuz 4 yaşında ve son iki yıldır sürekli olarak yumurtluyor. Şu ana kadar yumurtalardan hiç yavru çıkmadı. Bu şekilde yumurtlamaya devam etmesi bir sorun oluşturur mu? Yumurtlamasını durdurmak mümkün mü?Sürekli ve fazla sayıda yumurta yapma özellikle papağan türlerinde ve muhabbet kuşlarında karşılaştığımız bir durum. Bir yumurtlama döneminde 2-6 adet yumurtadan daha fazla yumurtlama ya da yıl içinde toplam yumurtlama sayısının artması aşırı yumurtlama olarak adlandırılır. Dişi muhabbet kuşları kafeste erkek kuş olmadan da yumurtlayabilir.
Kafes kuşlarında aşırı (veya sürekli) yumurtlamanın genel sebeplerini şöyle sıralayabiliriz: Hormonal bozukluklar, bazı hastalıklar, yetersiz beslenme, büyüme döneminden itibaren sahibi tarafından elde büyütülmesi ve beslenmesi.
Aşırı veya sürekli yumurtlama problemi birçok sağlık problemini de beraberinde getirebilir. Bu problemlerin çoğu yumurta üretiminden dolayı artan kalsiyum ve protein ihtiyacına bağlı olarak şekillenir. Yumurta tıkanması, yumuşak kabuklu yumurta yapılması, osteoporozis (kemik erimesi) ve buna bağlı patolojik kırıklar, kilo kaybı, tüy ve deri problemleri ve diğer beslenme hastalıkları bunların içinde ilk akla gelenlerdir. Bu sağlık sorununun çözülmesi için çok değişik tedavi seçenekleri bulunmaktadır.
Kafesin yerinin değiştirilmesi, kuşun gün ışığından yararlandığı sürenin 8-10 saatin üstüne çıkarılmaması, erkek kuş varsa dişiden ayrılması ve birbirlerini duymayacakları odalara alınması, kafesteki ayna gibi yumurtlamayı stimüle edecek aksesuvarların çıkarılması, kuluçka yeri yoksa ilave edilmesi ya da varsa çıkarılması veya yerinin değiştirilmesi, yalancı plastik yumurta konması gibi değişiklikler yumurtlama problemini ortadan kaldırabilir. Beslenme hatalarının düzeltilmesi, vitamin, mineral ve protein eksikliklerinin tespit edilip giderilmesi, protein kaynaklarının değiştirilmesi, veteriner hekiminiz gerekli görüyorsa hormon tedavileri yapılması sürekli yumurtlama sorununu çözmek için yardımcı olacaktır. Bunların dışında cerrahi yöntemle üreme organlarının alınarak kuşun kısırlaştırılması radikal bir çözüm olarak düşünülebilir. Ancak kuşların hem genel yapılarının hem de üreme organlarının hassasiyeti nedeniyle bu ameliyatlar çok riskli kabul edilmektedir.
DİŞİ MUHABBET KUŞUNUN YUMURTLAYACAĞINI NASIL ANLARIM?
CEVAP: Dişi muhabbet kuşu eğer yumurtlayacaksa yuvalıkta daha fazla vakit geçirir, seyrek olarak, özellikle çiftleşmek ve dışkılamak için yuvalıktan çıkar.
Dışkısının miktarı da normalda kat kat fazla olur ve rengi de normalden daha koyudur.
Dişi yuvalığın zeminini kemirir. Normalde daha fazla mürekkep balığı kemiği tüketir.
Yumurtlama belirtilerine ilişkin diğer bir makaleye buradan ulaşabilirsiniz.
MUHABBET KUŞLARIMIN ÇİFTLEŞMESİ İÇİN KIZIŞTIRICI YEM KULLANABİLİR MİYİM, KIZIŞTIRICI YEM NEDİR?
CEVAP: Muhabbet kuşu yem karışımlarına çiftleşme isteğini arttıran nijer gibi tohumları az miktarda ekleyebilirsiniz. Evcil hayvan mağazalarında kızıştırıcı yem adı altında satılan yemlerden almanıza gerek yoktur.
MUHABBET KUŞLARINDA ÜRETİMİ ZORLAŞTIRAN VE KOLAYLAŞTIRAN FAKTÖRLER NELERDİR?
CEVAP: Muhabbet kuşlarından yavru almak sanıldığı kadar zor değildir. Üretimi zorlaştıran ve kolaylaştıran en önemli faktör kuşlarınızın karakteridir. Bazı çiftler en kötü bakımla sorunsuz bir şekilde yavrulayıp, yavru büyütürken bazı çiftler en iyi bakım ve şartlarda anlaşmalarına rağmen bu çiftlerden yavru almak mümkün olmamaktadır.
Üretimde şans faktörü de unutulmamalıdır. Herşey yolunda gitse bile son aşama olan yavrunun bağımsızlığını kazanmasında sorun çıkabilir. Yem kırmayı bir türlü öğrenemeyen yavrular 2. ayını doldurmadan ölebilir.
100 çift muhabbet kuşu olan bir üretici düşünün.Bu üretici damızlık olarak kendine seçtiği çok güzel bir dişi yavruyu 1 yaşına kadar özenle yetiştiriyor. Daha sonra yetişkin olan kuşu salmada anlaştığı bir erkek kuşla üretim kafesinde eşe atıyor fakat dişi yumurtlamıyor. Üretici bir süre sonra bu kuşu farklı bir kuşla eşe atmayı deniyor fakat bu sefer de yumurtalar boş çıkıyor. 3. denemesinde ise erkek yumurtaları kırıyor. Kuş 2 yaşına geldiğinde hala yavru alamayan üretici bu kuşu elinden çıkarabilir veya elinde tutup denemeye devam edebilir. Üretimde başarılı olmak için unutulmaması gereken 3. unsur ise sabırlı olmaktır.
DİŞİ MUHABBET KUŞUNUN BİR KULUÇKADA KAÇ TANE YUMURTASI OLUR?
CEVAP: Genellikle dişi muhabbet kuşları 5-7 civarı yumurta yaparlar. Seyrek olarak daha az, örneğin 3 veya çok daha fazla, örneğin 10 yumurta yapan muhabbet kuşları da vardır.
DİŞİ VE ERKEK MUHABBET KUŞU ÜREME İSTEĞİNİ NASIL BELLİ EDER?
CEVAP: Dişi muhabbet kuşları yumurtlayacakları zaman normalden daha fazla kalsiyum tüketirler. Eğer kafese asılı bir yuvalık varsa dişi muhabbet kuşu zamanının çoğunu yuvalıkta geçirir. Bu sırada yuvalığın içinde kemirme sesleri duyabilirsiniz.
Dişi muhabbet kuşu yuvalık zeminini içgüdüsel olarak kemirir. Erkek muhabbet kuşları çiftleşmek istediklerinde eşlerine sürekli kur yaparlar, erkek ayağını dişinin sırtına koymaya çalışır.
