Bir canlıyı kendinize alıştırmanın yolu, güvendir. Muhabbet kuşlarında bunu sağlayabilmek için ise, bol ilgi ve sabır gerekli. Eğitim için ise pekiştireç.
Güven duygusunun sağlanabilmesi için, hayvanda hapsedilmişlik hissi uyandırmamak, yeteri kadar özgür bırakmak gerekir.
Kafes içinde eğitim/alışma olmaz. Olsa olsa çaresizlik hissi olur. Bu durumlarda kuşun yaptığı davranışlar, öğrenme değil, çaresizliktir.
Kuşa ilgi gösterilmeli, bu ilginin sürekli olduğu hissettirilmelidir. İlgi gösterirken sabırlı olunmalıdır. Kuşların, kendinden büyük canlılara karşı tek savunması kaçmaktır. Kaçma davranışı pekiştirilmemeli, kaçtığı zaman, sabırla ilgi göstermeye devam edilmelidir. Yine savunma amaçlı, refleksif olarak ısırma davranışı sergileyebilirler. Bu davranış da pekiştirildiği zaman, ısırma hareketi, savunma mekanizması haline gelip daha da güçlenir.
Alıştırma yöntemleri hakkında duyduklarınızın, okuduklarınızın çoğunu unutmalısınız. Çünkü büyük bölümü yanlış.
Eve yeni gelen kuş, en az bir hafta çıkarışmamalıymış. Tamamen yanlış. Muhabbet kuşu sahiplenenler, genellikle yavruyken almayı tercih ederler. Öncelikle, daha yeni uçmaya başlayan bir kuşu, bu hareketten mahrum bırakırsanız, kısa vadede uçma sorunları, uzun vadede ise hareketsizlik ve yağlanma problemleri yaşar. Ayrıca sosyal canlılar olan muhabbet kuşlarının, bu sosyalleşme ihtiyacının karşılanmamasından kaynaklı, yabanileşme, hırçınlaşma görülür. Ondan sonra da "yazılanları yaptım ama kuşum bana alışmıyor" denir.
Kuşun ortamı tanıması, insanlara ve ortama alışması için kafesinden çıkarışmaması gerektiği, eğer çıkarılırsa, duvarlara çarpıp kendini sakatlayacağı söylenir ve bu tamamen yanlıştır. Kafes içinde durarak hiçbir şeye alışmaz. Eğer kuş kafes dışına çıktığında bir yerlere çarpıyorsa, ortopedik veya sinirsel bir rahatsızlığı ya da görme problemi var demektir. Yuvadan atlayan kuş, genellikle, düzgün uçmak için gerekli olgunluğa erişmiş demektir.
Eğer kuş, parmağa alıştırılmak isteniyorsa, odada gerekli güvenlik önlemleri alınıp, kafes dışına çıkarıp, konduğu yerlere, sakince, sizi görebileceği şekilde, korkutmadan yaklaşarak parmağınızı göğsüne doğru uzatıp çıkmasını sağlamalısınız. Bunu, yüz defa yapmanız gerekse de, bıkmadan, sabırla, parmağınıza çıkana kadar yapmalısınız. Eğer bir şeyi yapmasını istiyorsanız, yapıncaya kadar, sinirlenmedim tekrar etmeli, "bugünlük bu kadar yeter, sonra tekrar denerim" dememelisiniz.
Parmağa, omuza alıştırma da dahil olmak üzere, her türlü eğitimde pekiştireç kullanılmalıdır.
Örneğin çağırdığında gelme eğitimi:
Kuş odanın bir ucundayken, bir ele bir miktar aspur veya ödül olabilecek bir yem alınıp, odanın diğer ucundan parmak şıklatarak ve kuşun adı telaffuz edilir. İlk başta gelmeyecektir. Parmak şıklatmaya ve ismi söylenmeye devam edilerek, yavaş yavaş yaklaşılır. En sonunda kuşun yanına kadar gelinip parmak, göğüse dokundurulmak zorunda kalınır ve ödül verilir. Aynı döngü tekrar edilir. Birkaç gün, birkaç saatlik eğitimden sonra, her parmak şıklatmada, evin neresinde olursanız olun, kuş sizi bulup parmağınıza gelir.
Eğitim/alışma sürecinde, öncesinde ve sonrasında, her ne olursa olsun, ısırmaya karşı parmak çekme, canınız yandığı için tepki verme, ses yükseltme, ani hareket, kuşu ittirme, el sallama gibi hareketler kesinlikle yapılmamalı. Bazı muhabbet kuşu sahipleri, "bana alışkın olan kuşum, artık elime, omzuma gelmiyor, sadece kafama konuyor" derler. Bunun öncelikli sebebi, yukarıda saymış olduğum, yanlış tutum ve davranışlardır, yani kuş korkmuştur.
Muhabbet kuşlarının çok da zeki olduğu söylenemez ama duyguları çok iyi anlayıp, hareketlerin, seslerin ne anlama geldiğini genellikle çözebilirler.
Unutulmaması gereken kavramlar:
İlgi, sabır, güven ve pekiştireçtir.
